Yirmi birinci asrın ilk yıllarından itibaren diğer tüm alanlarda olduğu gibi sözlükçülükte de dijital bir değişim ve dönüşüm başlamış, bu dijitalleşmeyle beraber sözlükler de dijital (elektronik) ortama aktarılarak sayısallaşır hâle gelmiştir. Artık kullanıcıların büyük bir kısmı geleneksel basılı sözlüklerin yerine, daha fazla kullanışlılık ve işlevsellik sunan dijital sözlüklere yönelmiş durumdadır. Geleneksel sözlüklere kıyasla hem düzenlenmeye/yapılandırılmaya hem de kullanıma yönelik pek çok avantaj barındıran dijital sözlükler, genel ağ üzerinde yayımlanabilen, ayrıca çevrim dışı olarak çeşitli yazılımlar veya cihazlar vasıtasıyla da erişilebilen, farklı ölçütlere göre listeleme ve sorgulama gerçekleştirme imkânı barındıran, kolaylıkla güncellenebilir nitelikteki sözlüklerdir. Basılı sözlüklerin aksine maddebaşı sorgulaması ve metin içi arama, karmaşık semantik arama gibi kullanıma ve sorgulamalara yönelik kolaylıklar da barındıran, ayrıca verilere çok daha hızlı erişim imkânı tanıyan bu sözlükler, artık geleneksel sözlüklerin yerini almış durumdadır.

Bu çalışmada, sözlükçülükteki dijital eğilimler ve dijital sözlük kavramına değinildikten sonra Türkiye Türkçesinin genel nitelikteki çevrim içi sözlüklerinden belli başlı örnekler aktarılacak ve bu sözlükler kullanım ayrıntılarıyla beraber, ekran görüntüleri eşliğinde kısaca değerlendirilecek; bu sözlüklerin daha kullanışlı ve nitelikli hâle getirilmesi için, ayrıca yeni hazırlanacak dijital sözlüklere yönelik birtakım öneriler sıralanacaktır.

Hacettepe Türkoloji 50. Yıl Armağanı adlı kitapta yayımlanan yazımın tam metnine ulaşmak için aşağıdaki PDF ikonuna tıklayınız.

Sözlükçülükte Dijital Dönüşüm ve Türkçenin Çevrim İçi Genel Sözlükleri İçin Bazı Geliştirme Önerileri