Sanal gerçeklik, diğer bir ifadeyle gerçeğin "sanal" olarak taklidi, bilhassa geride bıraktığımız birkaç yıl içerisinde evlerimize kadar girmeye başladı. Oculus Rift, HTC Vive gibi üst seviye sanal gerçeklik donanımlarının yanı sıra, kendi içerisinde dahili ekran barındırmayan, bir cep telefonu ile kullananılabilen giriş seviyesi gözlükler de donanım piyasasında yerini çoktan aldı. Samsung'un ilk olarak 2014 yılında tanıttığı ve bir yıl sonra piyasaya sürdüğü Gear VR da; Galaxy S6, Galaxy S7 ve Galaxy Note 5 serisi cep telefonu/tabletler ile uyumlu olan, kendi kulvarında orta-üst seviye olarak tanımlanabilecek bir sanal gerçeklik gözlüğü. Ben de, her ne kadar piyasaya çıkalı hayli zaman geçmiş olsa da, geçtiğimiz haftalarda bu gözlüğü edindim ve kullanmaya başladım. Bu yazımda, Gear VR'a ait izlenimlerimi ve diğer hususları kısaca aktarmaya çalışacağım.

Cihazla ilgili detaylara geçmeden önce, "Sanal gerçeklik nedir?" sorusuna kısa bir cevap vermek daha uygun olacak sanırım: Sanal gerçeklik, esasında eğitim, gözlem, eğlence, test, askerlik gibi birbirinden farklı uygulama alanlarında ve çalışma sahalarında kullanılan, "gerçek" denilen kavramı ekran üzerinden sanal olarak 360 derecelik bir izlemeye dahi olanak sağlayacak şekilde bizlere tecrübe ettiren bir donanımsal sistemdir. Örneğin pilotların eğitiminde adını sıkça duyduğumuz uçuş simülasyonları, sanal gerçekliğin en bilinen uygulama alanıdır. Böylesi bir simülasyonda uçak veya diğer hava taşıtlarının kontrolleri gerçeğe bire bir uygun olarak sanal ortamda kopya edilir ve kullanıcı, daha doğrusu aday pilot, özel ekranlar veya gözlükler, çeşitli kontrol mekanizmaları, sanal kokpitler sayesinde herhangi bir "gerçek" tehlike yaşamadan, sanal olarak uçuşlar gerçekleştirir ve uçmayı, bir hava taşıtını kontrol etmeyi öğrenir. Son zamanlarda iş makinesi, kamyon, tank gibi kullanılması kısmen zor başka araçlar için de çeşitli simülasyonlar üretilmeye başlandı. Ayrıca, yukarıda da belirttiğim üzere, tıbbi uygulamalarda da sanal gerçeklikten hayli faydalanılır hale gelindi. Örneğin doktor adayları, sanal gerçeklik sayesinde "gerçek" bir ameliyata girmeden önce öğrendiklerini "sanal hastalar" üzerinde uygulayabiliyorlar. Bunlar, sanal gerçekliğin uygulama alanlarından sadece birkaçı. Gelecekte bu uygulama alanlarının sayısının daha da artacağından ve yaşamın her alanında sanal gerçeklikten faydalanılacağından eminim.

Samsung Gear VR Nedir?

Samsung'un ürettiği ve artık hemen her elektronik ürün mağazasında, internet üzerindeki e-ticaret sayfalarında kolaylıkla bulunabilen Gear VR, görece uygun fiyata sanal gerçekliği yaşama imkanı sunan bir aracı cihaz, diğer bir ifadeyle, sanal gerçeklik gözlüğüdür. "Aracı cihaz" ifadesini kullandım, zira  Gear VR, sanal gerçekliği tecrübe etmek için tek başına yeterli değil. Gear VR, yukarıda da yazdığım üzere, Samsung'un ürettiği Galaxy S6, s6 Edge, S6 Edge+; S7, S7 Edge, S7 Edge Plus ve Note 5 telefon/tabletlerindeki 360 derecelik ve üç boyutlu görüntüleri iki adet lensi üzerinden, jiroskop ve diğer yardımcılar sayesinde bizlere aktararak sanal gerçekliği ortaya çıkarıyor. Bir bakıma, cep telefonu/tabletin ekranını gözümüze çok yakın bir mesafede tutarak, yalnız lensler sayesinde bu görüntü alabildiğine uzaktaymışçasına, başımızı sağa sola, aşağı yukarı hareket ettirerek sanal gerçekliği yaşıyoruz. Gear VR'ın beyaz ve siyah olmak üzere iki farklı renk seçeneğinin mevcut olduğunu da belirtmeden geçmeyeyim.

Samsung Gear VR

Smasung Gear VR'ın iki ana sürümü var. Bunlar, dıştan bakınca dahi kolaylıkla ayırt edilebiliyor. Benim de kullandığım ilk (temel) sürümü, 2015 yılında üretilen ve Türkiye'de daha çok satılan SM-R322 kodlu olanı. Diğeri ise esasında Galaxy S7'ye özel olarak 2016 yılında piyasaya sürülen 2016 versiyonu. Gear VR'ın yeni sürümünde görüş açısı daha da artırılmış, dokunmatik yüzey düzleştirilmiş ve hassaslaştırılmış, Mini USB yuvasına USB Type-C yuvası eklenmiş ve bir de buğulanmayı ekleyen fan dahil edilmiş. Bunlar, yeni sürümle eski sürüm arasındaki en önemli farklar. Bunun yanı sıra kafa bandı da, daha fazla rahatlık sağlaması açısından, geliştirilmiş. Yine de, kullanıcıların yorumlarından çıkan sonuca göre, her ikisi arasında fazla bir fark yok. Dolayısıyla Gear VR'ın ilk sürümü de iyi bir sanal gerçeklik tecrübesi için yeterli olacaktır. Şahsen ben de böyle düşündüm ve cihazın ilk sürümünü satın aldım. Gözlük, şu sıralarda Hepsiburada gibi çeşitli e-ticaret platformları üzerinden 130 TL gibi uygun bir fiyata satın alınabiliyor. Zira Gear VR, piyasaya ilk çıktığında 300 TL gibi astronomik bir fiyat etiketine sahipti. Ayrıca Everest gibi markaların uygun fiyata sanal gerçeklik gözlükleri, bunun yanı sıra 20 TL gibi bir fiyata Google'ın Cardboard'u da mevcut. Ancak bunların sunduğu sanal gerçeklik tecrübesi ile Gear VR'ın sunduğu tecrübe elbette aynı değil. Zira Gear VR, kendi içerisinde bir işlemciye, jiroskopa ve başka bileşenlere sahip. Adı geçen diğer ürünler esas itibariyle sadece lensten ibaret.

Samsung Gear VR sürümleri

Gear VR oldukça şık ve aynı zamanda sade bir kutuyla birlikte sunuluyor. Kutunun içerisinde Gear VR gözlüğün kendisi ve ön kapağının yanı sıra iki adet kafa bandı, kullanma kılavuzu ve garanti belgesi yer alıyor. Açıkçası, lenslerin buğulanması veya kirlenmesi durumu düşünüldüğünde, lens temizliği için ufak bir temizlik bezinin de kutu içerisinde yer alması fena olmazdı doğrusu. Kutu içerisindeki kafa bantlarının cihaza monte edilmesi oldukça basit. Kullanma kılavuzuna ihtiyaç duymadan kendiniz de bu kafa bantlarını bağlayabilirsiniz. Yeri gelmişken, Gear VR'ı kafa bantları olmadan kullanmayı tercih ettiğimi söyleyeyim. Zira kafa bantlarıyla birlikte kullanıldığında -her ne kadar bu şekilde kullanım daha rahat olsa ve kollarınız yorulmasa da- cihazı yüzünüze daha iyi bir şekilde yerleştirebiliyorsunuz ve aşağıdan, yukarıdan gelen dış ortam ışıklarını en aza indirmiş oluyorsunuz. Ayrıca bu sayede görüş açısı, çok ufak derecede de olsa, artıyor. Üstelik, tavsiye edilen kullanım süresinin tek seferde 10-15 dakikayı geçmemesi uyarısı da dikkate alındığında, kafa bantları olmadan kullanım bu açıdan da avantajlı görünüyor. Bantların saçlarınızın şeklini bozmayacak olması da cabası!

Samsung Gear VR kutusu

Samsung Gear VR Nasıl Kullanılır?

Biraz da Gear VR'ın tasarımından ve üzerindeki tuşlardan, yuvalardan bahsedeyim. Gear VR'ın ana gövdesi iki ayrı parçadan oluşuyor: ön kapak ve cihazın kendisi. Ön kapağın kullanımı zorunlu değil. Bu ince plastik parça kendisini tutan dört adet çentikten kolaylıkla çıkarılabiliyor. Kapak çıkınca, telefonunuzu ana cihaza yerleştirebilmeniz için gerekli yuvalar ve lensler görünür bir hal alıyor. Telefonunuzu, ekranı içe bakacak ve USB yuvası bağlantı noktasına girecek şekilde yerleştirip diğer uçtaki koruma parçasını da itince, Gear VR kullanıma hazır hale geliyor. Yalnız, Gear VR'ı kullanabilmek için telefonunuzun tuş kilidinin açık olması gerekiyor, aksi halde hem ekranda buna dair bir uyarı çıkıyor hem de sentezlenmiş bir ses ile cihaz sizi uyarıyor. Telefon Gear VR ile etkileşime girer girmez, kullanım için zorunlu olan Oculus VR uygulaması yüklenmeye başlıyor. Tabii bunun için de telefonunuzun İnternete bağlı olması şart. Bu noktada, yaklaşık 150 MB boyutunda bir yükleme dosyası indiriliyor ve kurulum çeşitli adımlarla gerçekleşiyor.  Ayrıca, örnek sanal gerçeklik uygulamaları için de yüzlerce MB büyüklüğünde dosyalar gerekiyor. Dolayısıyla Gear VR kurulumunda telefonunuzun mobil ağ yerine bir Wi-Fi ağına bağlı olması daha yerinde olacaktır. Aksi halde, İnternet paketiniz de yeterli gelmezse, yüksek veri ücretleriyle karşılaşabilirsiniz.

Samsung Gear VR lensleri

Gear VR'ın yazılımsal olarak kurulumu bu şekilde tamamlandıktan sonra, son derece etkileyici, üç boyutlu bir arayüz ile sanal gerçekliğe adım atmış oluyorsunuz. Her seferinde görünen yasal uyarıları doğruladıktan sonra Oculus uygulamasının ana ekranı karşınıza çıkıyor. Tabii öncesinde bir kayıt yapmanız da istenebilir. Ana ekranda, yüklü uygulama ve oyunlarınıza erişebilir, arkadaş listenizi yönetebilir, yeni çıkan ve trend olan uygulamalara göz atabilir, bunları yükleyebilir ve çeşitli ayarları yönetebilirsiniz. Tüm bunları kafa hareketleri ve cihaz üzerindeki dokunmatik tuş ile yapabiliyorsunuz. Ayrıca, cihazın üst kısmında yer alan tekerlek sayesinde netlik seviyesini ayarlayabilir, gözünüze en uygun ayarı kalıcılaştırabilirsiniz. Aksi halde görüntü bulanık bir şekilde yansıyabilir. Dolayısıyla bu tekerlek, bir bakıma netlik ayarı yapma görevi görüyor. Ayrıca, VR'ın yüzünüze temas eden kısmında bir yakın sensörünün var olduğunu da eklemeliyim. Bu sensör, yüzünüzü algılamadığı zaman cihazı ve telefonunuzu kapatıp güç tasarruf moduna geçilmesini sağlıyor.

Cihazın yüzeyi üzerinde bir dokunmatik tuş yüzeyi yer almakta. Ancak bu yüzeyin temeli, ortasındaki yuvarlak dokunmatik tuş. Bu tuşun etrafındaki oluklar, tuşa basılı tutup ilgili yöne çekmekle etkin hale gelebiliyor. Diğer bir ifadeyle, aşağı yukarı veya sol sağ tuşları aslında mevcut değil. İlgili kombinasyonları kullanan oyun ve uygulamalar sizi bu hususta yönlendireceği için burada fazla detaya girmiyorum. Dokunmatik yüzeyin hemen üzerinde bir geri tuşu yer alıyor. Bu tuşu kullanarak ise Oculus uygulamasının ana ekranına dönmeniz mümkün. Tuşa bir kez bastığınızda, ana ekrana dönmek isteyip istemediğinize dair bir evet/hayır sorusu çıkıyor. Aynı tuşa birkaç saniyelik bir süre için basılı tuttuğunuzda da, herhangi bir soru sorulmadan doğrudan Oculus ana ekranına dönebiliyorsunuz.

Samsung Gear VR'ın dokunmatik yüzeyi

Cihazın ön tarafına doğru, dokunmatik yüzeyin ötesinde, ses seviyesini ayarlama işlevi gören fiziksel bir tuş takımı daha yer alıyor. Bu tuşlarla, cihazın sesini kısıp açabilirsiniz. Yalnız, burada önemli bir hususu aktarmamda yarar var: Uygulamalardaki ve oyunlardaki sesler için telefonunuzun hoparlörü kullanılıyor. Yani Gear VR kendi içinde ekstra bir hoparlöre sahip değil. Cihaz da zaten bu durum gözetilerek tasarlanmış, yani telefonun ses çıkışı önünde hiçbir engel yok. Ancak, bir avantaj olarak, kendi kulaklığınızı telefona bağlayarak daha kaliteli ve gerçeğe yakın ses elde edebilir ve bu sayede sanal gerçekliği gerçeğe daha yakın bir şekilde yaşayabilirsiniz. Sonuç olarak Gear VR, Bluetooth dahil her türlü kulaklıkla kullanılmaya elverişli. Cihazın üzerinde bir de USB yuvası yer alıyor. Bu yuva aracılığıyla telefonunuzu sanal gerçeklik için kullanırken aynı zamanda şarj da edebilirsiniz. Zira Gear VR ile birlikte kullanıldığında telefon bataryası hızla tükeniyor (VR cihazı da gücünü telefon bataryasından alıyor). Dolayısıyla ya tam dolu bir batarya ile sanal gerçekliğe başlamak ya da özellikle %25-30 düzeyindeki şarjda,  şarja bağlı olarak kullanıma geçmek faydalı olacaktır.

Gear VR ile birlikte kullanıldığında telefonunuz tüm gücüyle çalışacaktır. Zira yüksek çözünürlükteki görüntüleri üç boyutlu ve geniş açıyla görüntülemeye uygun hale getirmek, hayli işlemci gücüne ihtiyaç duyuyor. Bu da, telefonunuzun çabuk ısınmasına sebep olacaktır. Böylesi bir durumda Gear VR sizi uyaracak ve daha iyi bir performans için telefonunuzu soğutmanızı isteyecektir. Bu uyarıyı yok sayıp Gear VR'ı kullanmaya devam da edebilirsiniz. Ancak bu durumda cihaz performansı düşecek ve görüntüler yavaşlayacaktır. Üstelik bu durum telefonunuzun sağlığı için de pek iyi olmayacaktır. Yukarıda da belirttiğim gibi, batarya seviyesini de devamlı takip etmekte fayda var.

En iyi Samsung Gear VR Uygulama ve Oyunları

Gear VR'ı kullanmaya iyice alıştıktan sonra, artık Oculus mağazasındaki uygulamaları ve oyunları keşfetmeye başlayabilirsiniz. Öncelikle, ne kadar ücretsiz uygulama ve oyun varsa, bunları telefonunuza indirmenizi ve denemenizi tavsiye ederim. Şu anda, mağaaza üzerindeki ücretsiz uygulama ve oyun sayısı oldukça sınırlı, ancak bunların her biri adeta ayrı bir dünya. Özellikle BeFearless, Jurassic World: Apatosaurus, Ocean Rift ve Nomads gibi uygulamaları mutlaka deneyin derim. Oyunlardan ise Shooting Showdown 2 VR, Suicide Squad: Special Ops VR ve Zombie Strike gibilerini deneyebilirsiniz. Ayrıca meşhur Temple Run'ın da ücretsiz bir VR versiyonu var. Bazı oyunlar bir kumandaya ihtiyaç duyabiliyor. Bunlara dair bilgiler ve diğer hususlar, oyunu indirme bağlantısından hemen önce yer alıyor. Ayrıca oyunların ve uygulamaların konfor seviyeleri, yani gözünüzü ve bedeninizi yorma durumları da "Konforlu", "Orta Konforlu" vb. etiketlerle belirtilmiş durumda. Not: Samsung Gamepad adlı oyun kontrolcüsü ile, hem bir kontrolcü gerektiren oyunları oynayabilir hem de devamlı olarak cihaz üzerindeki dokunmatik yüzeyi kullanmak zorunda kalmayacağınız için, kollarınızı daha az yorarsınız.

Maalesef cihaz, sizi Oculus mağazasını kullanmaya zorunlu kılıyor. Dolayısıyla Google Play üzerindeki ücretli veya ücretsiz VR oyunları ile uygulamaları kullanılamaz hale geliyor. Gerçi Oculus mağazasındakiler Google Play'deki uygulamalara ve oyunlara kıyasla daha kaliteli, ama yine de Google Play üzerindeki uygulama ve oyunları denemek isteyenler olabilir. Google Play'deki VR uygulama ve oyunlarını kullanmak isteyenlerin önünde birden fazla seçenek var. Bunlardan ilki, telefonunuzu Gear VR cihazına USB yuvası bağlantısı yapmadan oturtmanız. Bu durumda, önce telefonunuzdan ilgili uygulamayı veya oyunu açmanız, ardından telefonunuzu VR cihazına bir şekilde sabitlemeniz gerekiyor. Maalesef bu şekilde telefonun düşme riski var, ama çeşitli yöntemlerle (lastik vs.) bu riski en aza indirebilirsiniz. Bunun yanı sıra, Google Play üzerindeki CB Enabler for Gear VR gibi bazı uygulamalarla Oculus'un otomatik başlamasını engelleyebilirsiniz. Üçüncü bir seçenek olarak da, telefonunuzu ROM'layarak -ki bu işlem teknik bilgi gerektirir- dilediğiniz zaman Oculus uygulamasının önünü kesebilirsiniz.

Sanal Gerçeklik VR Gözlükleri Gözleri Bozar mı?

Bu, hâlâ tartışılan bir konu. Ancak yapılan bazı araştırmalara göre, sanal gerçeklik gözlüklerinin, bunları kullandığımız esnada yakına değil de, aslında uzağa baktığımız için, uzun sürei kullanımda dahi miyopiye, yani uzağı görememe sorununa neden olmayacağı söyleniyor. Parlaklık ve diğer ışıklar ise ideal seviyede ayarlanırsa, gözlüklerin bu açıdan da gözlere herhangi zarar vermeyeceği vurgulanıyor. Ancak 15 dakikadan daha uzun süreli kullanımlarda gözde yorgunluk, kızarıklık vb. rahatsızlıklar ortaya çıkarabilir. Bu bakımdan, kullanma kılavuzundaki uyarılar mutlaka dikkate alınmalı ve kullanım süreleri buna göre ayarlanmalı. Ayrıca bazı kimseler, bu gözlüklerin şaşılığa neden olabileceği veya var olan şaşılık durumunu artırabileceği konusunda çekincelere sahip. Ancak bu konuda yapılmış ve olumsuz anlamda sonuçlara varan çalışmalar mevcut değil.

Sonuç

Sanal gerçeklik, Gear VR örneğinde olduğu üzere, artık evlerimize kadar girdi. Gear VR veya başka herhangi bir sanal gerçeklik gözlüğü sayesinde, kendinizi 360 derecelik dev bir üç boyutlu sinema salonunda düşünebilir, hatta BeFearless gibi uygulamalar sayesinde bir gökdelenin tepesinde korku içinde yürüyor gibi hissedebilirsiniz. Bana göre, gerçeklik hissinin farklı bir boyuta taşındığı sanal gerçekliği her insan mutlaka tecrübe etmeli. Bu, anlatılarak yaşanılacak bir tecrübe de değil doğrusu. Sanal gerçeklik, her ne kadar daha emekleme aşamasında da olsa, teknolojinin günümüzde geldiği noktayı göstermesi açısından önemli. İnsanlara farklı anlar, heyecanlar, deneyimler yaşatması açısından da bir diğer yönüyle etkili. Ancak, araç tutması veya vertigo gibi rahatsızlıkları olanlar için bu tür sanal gerçeklik gözlüklerinin ve uygulamalarının olumsuz sonuçlar doğurabileceğini de belirtmeliyim. Zira baş dönmesi, mide bulantısı gibi istenmeyen durumlarla karşılaşılma ihtimali yüksek. Gear VR ve sanal gerçeklik ile ilgili anlatılacaklar elbette bunlarla sınırlı değil. Bu konuda soracaklarınız veya eklemek istedikleriniz olursa, yazının altında yer alan yorum kısmını kullanabilirsiniz.