New York; devasa gökdelenleri, kozmopolit yapısı, Özgürlük Heykeli, taksileri, köprüleri ve barındırdığı diğer unsurlar dolayısıyla sayısız filme ya arkaplan ya da konu olmuş ve tüm dünyanın ilgisini çekmiş bir şehir. "Kültürlerin kavşağı" olarak da bilinen bu mega şehir, dünyanın çok farklı noktalarından gelen çeşitli kültürleri kendi potasında eritmiş ve ortaya bambaşka bir kültürel yapı çıkarmış. İhtişamla fakirliğin, gelenekle modernitenin iç içe olduğu şehirde insan teninin tüm tonlarını görebilmek ya da dünya dillerinin büyük bir kısmını aynı anda duyabilmek mümkün. Brooklyn Kolejinde bu yıl kırkıncısı düzenlenen LACUS Konferansı dolayısıyla gittiğim 8.5 milyonluk bu şehirde yaklaşık 10 gün kalma fırsatım oldu. Bu yazımda, New York'taki deneyimlerimi aktarmaya, buraya gideceklere ya da gitmek isteyenlere tavsiyelerimi iletmeye ve elbette orada bulunduğum süre içerisinde çektiğim kareleri paylaşmaya çalışacağım.

Amerika Birleşik Devletleri'ne girebilmek için, pasaport türünüz ne olursa olsun vize almak şart. Özellikle Work & Travel gibi uygulamaların başladığı yaz aylarında, seyahatinizden en az iki ay önce pasaportunuzu çıkarmanızı ve vize işlemlerini başlatmanızı tavsiye ederim, zira yoğun dönemlerde vize randevusu için en erken iki-üç hafta sonrasına randevu veriliyor. Başvuru, ücret yatırma, form doldurma ve randevu dahil vizeyle ilgili her türlü işlem İnternet üzerinden yapılabilmekte. Genelde, vize alma konusunda belli başlı çekinceler yaşanır ve nedensiz yere vize verilmediği de olur. Ben ve oda arkadaşım konferansa davetli olarak katıldığımız için vize alımında herhangi bir zorluk yaşamadık, fakat özellikle belli dönemlerde turist ya da öğrenci vizesi almak isteyenlerin sıkıntı yaşadıklarını biliyorum. Yine de, belgelerinizin tam ve eksiksiz, planınızın kesinleşmiş olması ve vize görüşmesi sırasında sorulan sorulara iyi bir şekilde cevap vermeniz, vize alabilmeniz için yeterli olacaktır. Tarafıma verilen B1 türü vizenin 10 yıl geçerliliği var, fakat diğer vize türlerinde bu kadar uzun giriş-çıkış hakkı tanınmıyor. Eğer siz de mümkünse (çalışansanız ve ABD'ye giriş amacınız öncelikli olarak işinizle ilgili ise) B1 vizesine başvurun.

New York ile Türkiye arasında 7 saatlik bir zaman farkı var. "Orada gündüzken burada gece" (ya da tam tersi) tanımlaması çoğu zaman bu duruma uygunluk gösteriyor. Ankara'dan İstanbul bağlantılı New York uçuşumuz ise kabaca 10 saat sürdü. İstanbul-New York arası uzaklık yaklaşık 5700 km (mil kazanmak isteyenler için büyük bir fırsat. Türk Hava Yollarının Miles & Smiles programı ile, gidiş dönüş uçuşunuzdan ücretsiz bir yurt içi gidiş-dönüş uçak bileti kazanabilirsiniz). Uçak yolculuğuyla ilgili ayrıntıları merak edenler için şunları belirtmek isterim: Uçuşlar genellikle Boeing B777 ile gerçekleştiriliyor. "First Class", "Comfort Class" ve "Economy Class" olmak üzere belirli sınıflara (!) ayrılmış uçaklarda, rahatlık (ya da yorgunluk) buna göre değişmekte. Koltuk mesafeleri, ikramlar ve güleryüzlülük dahi, bu değişkenlerin başında geliyor. Her neyse... Uçuş esnasında, soğutma sistemi nedeniyle belli bir süre sonra uçak içerisindeki hava sıcaklığı hayli düşüyor ve üşüdüğünüzü hissediyorsunuz. Isınmak için, verilen battaniyeyi kullanabilirsiniz. Ayrıca her yolcuya birer terlik, yastık ve içerisinde kulak tıkacı, uyuma gözlüğü, kulaklık, vazelin, diş macunu ve diş fırçasının bulunduğu bir kutu ya da çanta seti veriliyor. Yemek konusunda hiçbir sıkıntı yaşanmıyor, zira çok aç olsanız dahi uçakta verilen yemekler fazlasıyla doyurucu ve toplamda 2 öğün yemek ikramı yapılıyor. Nedendir bilinmez, uçaklarda verilen yemekler bana her zaman lezzetli gelmiştir ve bu defasında da öyle oldu. Gidiş uçuşumuzda ızgara köfte, makarna, pilaki, salata, tatlı, sandviç vs. vardı. Verilen menüden ana yemek alternatifleri seçilebiliyor (bu, ekonomik sınıf için genelde sadece iki alternatif anlamına gelmekte). İçecek servisi ise sınırsız, dilediğiniz zaman bir içecek isteyebilirsiniz.

Bunun yanı sıra uçaktaki her koltuğa dokunmatik bir ekran ve buna bağlı bir kablolu kumanda eklenmiş. Bu ekranda yüzlerce film, müzik ve oyun yüklü. Çok sınırlı da olsa çeşitli televizyon kanallarını yine bu ekrandan izleyebiliyorsunuz. Ayrıca uçağın ön ve alt kameralarından görüntülerin verildiği ya da uçuş haritasının ve diğer uçuş bilgilerinin gösterildiği bir uygulama da mevcut. Bunun yanı sıra 10.000 feet yükseklikten sonra kablosuz İnternet erişimi de sağlanıyor. Gerek bilgisayarınız ya da cep telefonunuzdan gerek koltuğa monteli durumdaki ekrandan İnternete bağlanabiliyorsunuz. Uçuş esnasında, belirli bir süre sonra uçaktaki tüm pencereler kapatılıyor ve ışıklar söndürülüyor. Uyumak isteyenler için iyi bir fırsat olsa da, benim gibi uçaktan yeryüzünü incelemek isteyenlere kötü bir haber. Son olarak, yolculuk sırasında ABD vatandaşı olmayanlara ABD makamlarının ülkeye girişte talep ettiği bir form dağıtılıyor. İngilizce olan bu formda kimlik bilgileriniz, ABD'ye niçin geldiğiniz, nerede kalacağınız ve yanınızda getirdiklerinizin toplam mali değeri gibi bilgiler isteniyor. Koltuk sepetinde bulunan dergide, formun nasıl doldurulacağıyla ilgili bir örnek yer almakta. Bundan faydalanabilirsiniz.

Uçakta, kendisi de Gazi Üniversitesinde bir akademisyen olan Necla hocamızla birlikte seyahat ettik ve böylece bu uzun yolculuktan sıkılmamış olduk. Hoş sohbeti ve güleryüzlülüğü için kendisine buradan tekrar teşekkür ediyorum. Eminim o da bu satırları okuyanlar arasında olacaktır. 10 saatlik uçuşun ardından New York John F. Kennedy Havaalanına iniş yapıyoruz. Uçağın pist üzerindeki manevraları, terminale yanaşması ve nihayet uçaktan çıkılması da hemen hemen yarım saat-kırk beş dakika sürüyor. Uçaktan çıkınca, doğrudan pasaport ve vize kontrol noktasına giriyoruz. Havaalanının içi oldukça sakin görünüyor. Bizim uçağımızdan inen yolculardan başka sadece yerel güvenlik görevlileri var. Yalnız, havaalanı görevlilerinin kendini beğenmiş ve küstah tavırları oldukça rahatsız edici. "Özgürlükler ülkesi"ne girer girmez böyle bir durumla karşılaşmak hiç de iyi bir intiba bırakmıyor. Devam ediyoruz. Kontrol noktasındaki sırada yaklaşık kırk beş dakika bekledikten sonra, sıra bize geliyor ve muhtemelen uzakdoğu kökenli bir görevli parmak izimizi alıp pasaportlarımızı ve uçakta doldurduğumuz formu inceledikten sonra ABD'ye niçin geldiğimizi soruyor. Bu işlemin ardından bagajımızı almaya gidiyoruz ve son bir geçiş noktasından sonra (burada, uçakta doldurduğumuz ve görevliye onaylattığımız formumuzu başka bir görevliye teslim ediyoruz) resmî olarak ABD'ye giriş yapmış oluyoruz.

New York John F. Kennedy Havaalanı, dünyanın en büyük havaalanlarından biri durumunda. 7 terminalden oluşan bu havaalanının içerisinde 4 şeritli bir yolun yanı sıra AirTrain adı verilen makinistsiz hafif metro hattı bulunuyor. AirTrain, her terminalde ve ayrıca ana metro hatlarına aktarma noktalarında duruyor. Kullanım ücreti 5 dolar ve bu ücret binişte değil de, havaalanından çıkışta, MetroCard adı verilen kart aracılığıyla ödeniyor. İlk başta nereye gideceğiniz konusunda kararsızlık yaşayabilirsiniz, fakat duraklardaki haritalar ve yönlendirme işaretleri sizi, ister istemez  sizi bir yerlere yönlendiriyor. Biz de ilk gelen AirTrain'e binip son durakta iniyor ve indiğimiz yerde MetroCard'ımızı alıyoruz. AirTrain için geçerli MetroCard dışında, New York'ta kalacağımız süre boyunca yanımızdan ayırmayacağımız 7 günlük sınırsız MetroCard'ımızı da 30 $ ödeyip alıyoruz. Kredi kartıyla ya da nakit para ile ATM benzeri cihazlardan ya da gişelerden alınabilen bu kart sayesinde, ilk kullandığımız günden geçerli olmak kaydıyla 7 gün boyunca tüm New York şehri içerisindeki metro ve otobüsleri sınırsızca kullanabiliyoruz. 30 günlük sınırsız MetroCard seçeneği de mevcut. Otobüs ya da metrolara tek biniş ücreti ise 2.75 $. Ayrıca, standart MetroCard alıp buna istediğiniz kadar kredi de yükleyebiliyorsunuz. Bu şekilde ise kullanım ücreti 2.5 $'a düşüyor, fakat sınırsız seçenek bizim için daha iyi olacaktı. MetroCard ile ilgili diğer bilgileri ve güncel ücretlendirmeyi web.mta.info/metrocard adresinde bulabilirsiniz. Havaalanından şehir merkezine ulaşımda AirTrain+Metro kombinasyonu haricinde otobüs ya da taksi alternatifleri de mevcut. Taksiler sabit 52 $'a, otobüsler ise 2.5 $'a şehir merkezine ulaşımı sağlıyor.

New York'ta Ulaşım

New York, beş ayrı ilçeye bölünmüş durumda. Borough olarak tabir edilen ve Manhattan, Brooklyn, The Bronx, Queens ve Staten Island'dan oluşan bu beş ilçeden turistler için en önemlisi Manhattan. Amerikan filmlerinden aşina olduğumuz gökdelenler, Times Meydanı, Central Park, müzeler ve diğer önemli noktaların neredeyse tamamına yakını burada. Dolayısıyla bu yazımın odak noktasını da Manhattan oluşturacaktır. Brooklyn, New York'un nüfus yoğunluğu en fazla bölgelerinden. The Bronx ve Queens, New York'un bir bakıma varoşları durumunda ve buralara ulaşım -en azından metro ile- diğer yerlere göre kısmen kısıtlı. Staten Island'a ulaşım ise ücretsiz feribotla sağlanıyor.

New York, dünyanın en eski ve en gelişmiş metro sistemlerinden birine sahip. Onlarca hat, yüzlerce durak ve kilometrelerce ray... Görülmesi gereken her yere metro hatlarıyla ulaşılabiliyor. Oldukça sık bir şekilde yerleştirilmiş metro durakları yürüme mesafesinde. Otobüs hatları da en az metro hatları kadar şehir geneline yayılmış ve gelişmiş durumda. Tek ihtiyacınız olan bir harita. Ben, cep telefonuma yüklediğim bir uygulama sayesinde ayrı ayrı metro ve otobüs hatları haritasına erişebildim ve bu uygulama işimi fazlasıyla gördü. Çarşaf çarşaf sayfalarla uğraşmaktansa, en pratik yöntem bu, ama isterseniz belli başlı noktalarda basılı metro ve otobüs haritaları bulabilirsiniz. Gideceğiniz yeri belirleyip varsa aktarma noktalarını da akılda tutarak, en uygun rotayı planlayabilirsiniz. Şehri tanımak içinse, yerin altından giden metro yerine ya otobüsleri ya da Brooklyn'deki köprülerin üzerinden hareket eden metro hatlarını tercih etmek daha yerinde olacaktır. Bu arada, metro tabirinin burada kullanılmadığını belirteyim. Onun yerine subway kullanımı yaygın. Ayrıca somut metro, yani subway aracını kastetmek istediğinizde de train'i kullanmanız gerekmekte, Q train'i gibi.

Otobüsleri ve metroları kullanabilmek için detaylarını yukarıda anlattığım MetroCard'ı satın almak zorunlu, fakat otobüslerde bozuk paralarla 2.75 $'lık tek biniş ücretini nakit olarak ödeyebilmek de mümkün. Metrolarda ve otobüslerde standart hatların yanı sıra ekspres hatlar da mevcut. Bu hatlar her durakta değil, sadece belli başlı önemli duraklarda duruyor ve böylece zamandan tasarruf sağlıyorlar. Metrolar ve otobüsler (Times Meydanı gibi çok merkezi noktalar dışında) genellikle kalabalık değil, fakat metro hatlarında dahi bazen trafik olabiliyor. Her metro aracında ve her otobüste klimalar yaz aylarında devamlı çalışmakta. Bu durum, alışkın olmayanlar için rahatsız edici olabilir. Klimadan etkilenip hasta olmak da mümkün görünüyor. Bazen saatlerce süren metro yolculuklarında bu olası durumdan kaçınabilmek için bazı duraklarda inip ısınmak dahi gerekebiliyor (ki ben çoğu zaman öyle yaptım). Metro araçları Brooklyn civarlarında genellikle yüzeyden, Manhattan'da ise sadece yerin altından işliyor. Yüzeyden aşağıya, yani metro duraklarına indiğinizde ise sıcaklığın biraz daha arttığını hissedebiliyorsunuz.

New Yorkt'taki otobüs duraklarında, o duraktan hangi hatların geçtiği belirtilmiş durumda. Ayrıca durağa monte edilmiş panodan da hattın planını ve otobüslerin durağa geliş saatlerini görebiliyorsunuz. Olağanüstü bir durum olmazsa, otobüsler genellikle saatinde durağa yanaşıyor. Otobüslerle ilgili önemli bir husus da, numaralandırmayla ilgili. Her ilçenin otobüs tanımlaması farklı. Örneği M, Manhattan'ı, B Brooklyn'i, Q Queens'i belirtiyor. Bu harflerin ardından ise sayılar geliyor: M51 gibi. X ya da BM gibi harfler ise ekspres otobüsleri belirtiyor. Harita üzerinde her hat ayrı bir renkle belirtilmiş durumda, ayrıca hatlar ve numaraları da işaretlenmiş. Dolayısıyla size uygun hattı ve durakları kolayca bulabiliyorsunuz. New York otobüsleri genelde ön ve arka olmak üzere iki kapılı. İnmek için düğmelerin yanı sıra teyp bandı şeklindeki bantlara basılıyor ya da cam kenarındaki ipler çekiliyor. Otobüsün neresinde olursanız olun, inmek istediğinizde yakınlarınızda bir yerlerde mutlaka inmek istenildiği sinyali gönderen bir düğme, ip ya da bant bulmak mümkün. Kapılar ise yolcular tarafından açılıyor. Durağa gelindiğinde yeşil ikaz ışığı yandıktan sonra kapı, üzerindeki sarı şeride dokunulunca otomatik olarak dışa dığru hareket ediyor, fakat bazı eski model otobüslerde kapıyı itmek gerekebiliyor. Otobüslerde de klimalar aktif durumda. Bazen, soğuktan dolayı klimanın doğrudan etkilemediği koltukları tercih etmek zorunda dahi kaldığım oldu.

 

Genel İzlenimlerim

New York'un son derece kozmopolit yapısı, pek çok ülkeden ve pek çok kültürden insanı potasında eritmiş. Burada, aynı anda beş farklı dilin konuşulduğunu duymak ya da dünyanın bambaşka bölgelerinden gelmiş insanları yan yana görmek mümkün. Her an, milyar dolarlık bir gökdelenin girişine park etmiş üç yüz bin dolarlık bir aracın yanında yürüyen evsizleri görebilirsiniz. Bu karmaşıklığa ve zıtlığına rağmen insanların tamamı kendi halinde ve (olumlu anlamda) başkasının ne yaptığıyla ilgilenmiyor. Yani, dünyanın bazı ülkelerindeki ve maalesef bizim ülkemizdeki dik dik bakma, "kesme" ya da  "süzme" gibi "alışkanlık"lar burada söz konusu değil. Metrolarda, otobüslerde ya da sokaklarda karşı karşıya gelen insanlar göz teması kurmaktan mümkün olduğunca kaçınıyor. Sonuç olarak, bu kozmopolit yapı ve insanların meraklı olmayan davranışları dolayısıyla New York'ta kendinizi bir turist gibi hissetmiyorsunuz. Açıkçası ben, ikinci günün ardından, kendimi New York'ta uzun yıllardır yaşayan biri gibi hissetmeye başladım. Farklı renklerden, farklı dinlerden insanı aynı fotoğraf karesinde dahi görebilirsiniz burada: Bir Müslüman, bir Hıristiyan ve bir Yahudiyi yan yana görebilmek mümkün. Çoğu insan elinde bir iPhone, e-kitap okuyucu, müzikçalar ya da basılı bir kitap ile vaktini değerlendirmeye çalışıyor. Bu durum, insanlara dair oldukça soğuk bir görüntü arz etse de, aslında öyle olmadığı zaman geçince anlaşılıyor. Buradaki insanlar sohbet etmeye ve yardımcı olmaya hazırlar. Yanlışlıkla birine çarptığınızda, çarpan taraf siz olsanız dahi karşı taraf özür diliyor ve şaşırıyorsunuz. Bazen, metrolarda "garip"liklerle karşılaşabilirsiniz: iPhone 5 almak için para toplayan bir adam, kendi kendine konuşan insanlar, radyo açıp vagonlar içinde şov yapan gençler gibi. Bir defasında, ruhsal sorunları olduğunu tahmin ettiğim bir kadın kendi kendine konuştuğu sırada birden dönüp "50 centin var mı?" diye sordu. "Yok" cevabını alınca, "Ne, demek 50 centin yok, ha?" dedi ve kendi kendine konuşmaya devam etti. Bu tür durumlarla karşılaşmanız olası, ama herhangi bir şüpheli ya da tehlikeli bir durumla -en azından 9 gün içerisinde- hiç karşılaşmadım.

New York'ta sıradan işlerin çoğunu genellikle siyahiler ya da göçmenler yapıyor. Otobüs şoförleri, inşaat işçileri, güvenlik görevlileri, seyyar satıcılar ya da temizlik görevlileri büyük çoğunlukla siyahilerden oluşuyor. Manhattan, yani esas New York'taki dükkanların çalışanları ise ya Hindistanlı, ya Orta Doğulu ya da Asyalı. Bu durum, bazen iletişimde aksamaya sebep olabiliyor, zira sonradan ABD'ye göç edenlerin aksanları bizim alışık olduğumuz yaygın İngilizce aksanının oldukça uzağında. Yine de, beden diliyle de olsa etkili bir iletişim sağlanabiliyor.

New York'ta oldukça iyi düşünülmüş bir şehir planı var. Birbirlerini kesen bulvarlar ve caddeler genellikle belirli bir düzen halinde boydan boya uzanıyor. Uzunluğu yirmi kilometreyi aşan yollar (Broadway gibi), geniş bulvarlar (örn. ünlü 5. bulvar '5th Avenue'), street yani caddeler ile bölünmüş durumda ve bu da yol tarifi almayı, New York içerisinde gezinmeyi oldukça kolaylaştırıyor. Özellikle Manhattan'ın merkezinde, caddelerin de doğu ve batı olarak bölünmesi ve birbiri ardında numaralandırılmasıyla birlikte bir yerden bir yere gitmek, yön bulma konusunda sıkıntı yaşayanlar için bile oldukça kolay bir hâl alıyor. Bir de yanınızda navigasyon uygulaması varsa, bir yerden bir yere ulaşma konusunda hiçbir sıkıntı yaşamıyorsunuz. iPhone ya da Android işletim sistemli akıllı telefonlar için ücretli ya da ücretsiz onlarca navigasyon ve harita uygulaması mevcut. Bunlardan NavFree: USA, OsmAndMaps & Navigation işinizi fazlasıyla görecektir.

New York, başta konaklama olmak üzere pek çok konuda oldukça pahalı bir şehir. İki yıldızlı ya da yıldızı olmayan ortalamanın altında bir otel için dahi günlük en az 70-80 $'ı gözden çıkarmak gerekli. Tanımadığınız insanlarla aynı odayı paylaştığınız hosteller de mevcut, fakat bunlar hem konum olarak şehir merkezinden uzaktalar hem de hiç tanımadığınız insanlarla bir arada konaklamak biraz düşündürücü. Şanslıyım ki, New York'ta yaşayan bir tanıdığımın evinde konaklama imkânı bulabildim ve bu sorunu böylece aşmış oldum. New York, yeme-içme noktasında da bu pahalılığını devam ettiriyor. Ben daha çok Sbarro ya da Subway gibi zincirlerde pizza, sandviç gibi atıştırmalıklar yemeyi ya da Türk lokantalarında damak tadıma hitap eden yemekleri tercih ettim. Şehrin çeşitli bölgelerine dağılmış pek çok Türk lokantasına rastlamak mümkün. Bu lokantalarda örneğin bir Adana kebabın fiyatı 15-20 $ arasında değişiyor. Lezzet, Türkiye'deki ile hemen hemen aynı. Ayrıca "Gyro" adı verilen döner dürümleri de tadabilirsiniz.

 Biraz da New York'un havasından bahsetmek istiyorum. Burada hava oldukça değişken. Bir gün öncesinde son derece açık ve yakıcı bir hava varken, ertesi gün kapalı, yağmurlu ve üşütecek derecede soğuk bir havayla güne başlayabiliyorsunuz. Temmuz ayının ortasında, normalde çok üşüyen biri olmamama rağmen burada üşüdüğümü, hatta titrediğimi hatırlıyorum. Havada daima belirli bir yoğunlukta nem mevcut ve bu da güneşli havalarda hissedilen sıcaklığı hayli artırıyor, fakat şansımdan, bu durumu New York'ta bulunduğum süre içerisinde fazla yaşamadım. Zira, biz gelmeden önceki haftalarda hissedilen sıcaklık 40 dereceyi bulmuş ve insanlar evlerinden çıkamamış. New York'ta, sadece burada gözlemlediğim bir yağmur türü var: shower. İnce, hissedilmeyen fakat belli bir süre sonra sırılsıklam eden bir yağmur türü bu. Sicim gibi yağmur damlaları neredeyse gözle görülmüyor. Böylesine ilginç bir yağmur türü bu. Konuyla ilgili olarak, toplu ulaşım araçlarındaki klimalardan bahsetmiştim. Terliyken, bir anda kavurucu havadan üşütecek derecede klimalı ortama geçince, hasta olmamak işten bile değil. Bunun çaresi, yanınızda sürekli, üzerini örtecek bir şeyler taşımak olsa gerek.

New York Gezilecek Yerler

Açıkçası New York başta olmak üzere ABD'nin bütünü tam anlamıyla tarihten yoksun. Zira en eski yapıları dahi 200-300 yıl öncesine gitmiyor. Dolayısıyla kültür tarihi meraklıları için burası uygun bir yer değil. New York'ta doğal oluşumlar görebilmek de mümkün değil. Manhattan başta olmak üzere New York'un tamamı son derece düz ve engebesiz bir arazi üzerine kurulmuş durumda. Şehrin büyük bir kısmı binalardan ve uzun yollardan, araçlardan ibaret. Tüm bunlar dolayısıyla New York, sadece eş zamanlı kültür ve teknoloji, gökdelenler, megakent ve kozmopolit yaşam görmek isteyenlere hitap ediyor. Ben de aşağıda, en çok bilinenlerinden başlamak üzere, New York'ta görülmesi gereken noktaları açıklamaya çalışacağım.

Times Meydanı

New York denilince akla ilk gelen üç unsurdan biri, Times Square, Türkçe adıyla Times Meydanıdır. New York'un kalbi durumundaki Manhattan adasının orta-merkezinde, Broadway ile 7. Bulvarın kesişme noktasında bulunan Times Meydanı, gökdelenlerin üzerine kurulmuş devasa büyüklükte ekranları, ışıklı yazıları, reklam panoları ve elbette meraklı turistleriyle ünlü. Bu meydana yerleştirilmiş olan merdivenlerde ya da etrafa serpiştirilmiş sandalyelerde oturabilir, George M. Cohan heykeline bakabilir veya meydanı seyredip fotoğraf çekebilirsiniz. Neredeyse tüm metro hatlarının kesişme noktası durumunda da olan Times Meydanının altında oldukça geniş ve çok katlı metro istasyonları kurulmuş ve dolayısıyla ulaşım yoğunluğunun en fazla olduğu nokta da burası. Meydana ulaşmak için pek çok metro ve otobüs hattı mevcut. Haritalarda, pek çok hattın kesişme noktasında Times Sq. / 42 St. adı altında ilgili durakları görebilirsiniz. Bu meydanda yapılabilecekler hemen hemen bu kadar.

Özgürlük Heykeli

New York'un, hatta daha geniş anlamda Amerika'nın en önemli sembolü durumundaki Özgürlük Heykeli (Statue of Liberty), kendisiyle aynı adı taşıyan oldukça ufak bir adanın (Liberty Island) üzerine inşa edilmiş sembolik değerli bir heykel. 46 metre yüksekliğindeki bu heykele ulaşmak için Manhattan'ın aşağı yakasındaki Battery Park'tan hareket eden gemi ve tekneleri kullanabilirsiniz. Ayrıca, yine Battery Park civarından Staten Island'a hareket eden ücretsiz feribotlar ile de heykeli nehir üzerinden, ama biraz uzaktan gözlemleyebilirsiniz. New York Pass gibi kartlar sayesinde adaya ve Özgürlük Heykelinin tepesine (taç kısmına) ulaşım da sağlanabilir. Buraya ulaşım da dahil ücret ise 27 $.

Central Park

Manhattan'ın yukarı kısımlarına kurulmuş, uzunluğu 4 genişliği ise 1 km civarında olan Central Park, New York'un akciğeri durumunda. İçerisindeki irili ufaklı göletler, beyzbol sahaları, bisiklet yolları, amfi tiyatrolar ve dahası, burada pek çok etkinliğe izin veriyor. Parkın içerisinde bir de hayvanat bahçesi mevcut. Belirli bir ücret karşılığında bu hayvanat bahçesini ziyaret edebilirsiniz, fakat hayvan çeşitliliği çok fazla değil. Atatürk Orman Çiftliği'ndeki hayvanat bahçesi ile kıyaslandığında, biraz yavan kalıyor. Ben burayı ziyaretimde, havanın hafif yağışlı olmasına rağmen her köşede ayrı bir etkinliğin yapıldığını gördüm. Kimisi komedyen kılığında çeşitli hareketlerle çocukları eğlendiriyor, kimisi dev baloncuklar çıkarıp görenleri hayrete düşürüyor, kimileri de etrafına yüzlerce kişiyi toplayıp çeşitli atlama zıplama gösterisi yapıyor. Tabii hepsinin önünde bir şapka var ve doğal olarak "bağış" topluyorlar. Bu parkta, bir köşede kendi halinde gitar çalanları, grup halinde şarkı söyleyenleri, sessizce dilenenleri de görmek mümkün. Parkın tamamını gezme fırsatım olmadı, ama en az yarım gününüzü buraya gönül rahatlığıyla ayırabilirsiniz. Bol bol fotoğraf çektirip göletlerdeki su arabalarını kullanabilir ya da bisiklet kiralayıp parkın bir ucundan diğerine, kuzeyinden güneyine bu bisikletle yolculuk edebilirsiniz. Ayrıca parkın girişindeki faytonlarla da eğlenceli bir tur yapabilirsiniz. Büyüklüğünden dolayı park haritalar üzerinde kolayca görülebiliyor. Bu bakımdan ulaşımda sıkıntı yaşamayacaksınız. Günün yorgunluğunu atmak ve şehrin egzoz dumanlı havasından biraz uzaklaşmak için iyi bir tercih olacaktır.

New York Bulvarları ve Caddeleri

New York'u New York yapan unsurlardan bir diğeri de, sahip olduğu uzun bulvarlar. Buradaki bulvar kavramı bizdekinden oldukça farklı. Fransızcadan geçme avenue sözcüğüyle tanımlanan bu bulvarların uzunluğu bazen 10 kilometreyi bulabiliyor, fakat her bulvarda görebilecekleriniz hemen hemen aynı: uzun gökdelenler, arabalar, parıltılı mağazalar vs. Doğudan batıya ardışık numaralarla birbirleri arkası gelen bulvarlar harita üzerinde kolayca tespit edilebilir (7th Ave gibi). Her iki yanı da gökdelenlerle çevrili bu bulvarlar arasında kendinizi bir film setinde hissedebilir ya da "boğulmuş" halde bulabilirsiniz. Bunlardan en bilineni ise 5. Bulvar, yani 5th Avenue olsa gerek. Diğer bulvarlardan en önemlileri ve turistlerce en çok ziyaret edilenleri ise sırasıyla 7. ve 6. bulvarlar ile Madison Bulvarı. Her bulvar üzerinde göreceklerinizin aşağı yukarı aynı olduğunu akılda tutarak, siz de istediğiniz birini baştan sonra yürüyebilir ya da otobüslerle hızlıca geçebilirsiniz. Ayrıca, "Hop on & Hop off" olarak tanımlanan çift katlı, üstü açık gezi otobüsleriyle de, görülebilecek alanların sayısını artırabilmeniz mümkün. New York caddeleri ise genelde Street (kısaltılmış haliyle St) olarak tanımlanıyor ve bulvarları 90 derecelik açıyla kesiyor. Bunlardan en ünlüleri ise Wall Street olsa gerek. "Charging Bull" ile başlayan Wall Street'i, yani Amerika'nın finans merkezini de ziyaret edebilir ve boğa heykeli etrafında bol bol fotoğraf çektirebilirsiniz.

Empire State Binası

Amerika'nın ve New York'un bir diğer sembolü de Empire State Binası (Empire State Building) olsa gerek. Manhattan'ın ortasındaki 102 katlı bu gökdelen, bir diğer gökdelen sembol olan Chrysler binasından daha uzun, fakat İkiz Kulelerin yerine inşa edilen One World Building'den daha kısa. Binanın yapımı 1931 yılında tamamlanmış, dolayısıyla oldukça eski. 381 metrelik bu binanın 86. katına 27 $ karşılığında çıkıp New York'u tepeden seyredebilirsiniz. 102. katına çıkış ücreti ise 44 $. Ekspres (yani sıra beklemeden) çıkış da mevcut, fakat bu, fiyatı biraz daha artırıyor. Biletlerinizi bina içerisinden ya da www.esbnyc.com adresinden satın alabilirsiniz. Empire State binasında, insan boyunu aşan camların ve korkulukların ardından manzarayı seyredebiliyorsunuz. Benim tercihim, cam engelinin olmayışı dolayısıyla, aşağıda anlatacağım Rockefeller binası oldu. Bu arada, yeri gelmişken belirtmemde fayda var: İkiz Kulelerin yerine inşa edilen One World Trade Center adlı gökdelen, tamamlanma aşamasında ve şu anda New York'un en uzun gökdeleni unvanını almış durumda. Belki siz bu satırları okurken burası da ziyarete açılır ve New York şehri manzarasını daha yüksekten görme imkanı bulabilirsiniz.

Brooklyn Köprüsü

New York'un en önemli sembollerinden bir diğeri durumundaki Brooklyn Köprüsü de, görülmesi gereken noktalardan. 1883 yılında tamamlanan ve New York'un 5 bölgesinden en önemli ikisini, yani Brooklyn ile Manhattan'ı birbirine bağlayan bu köprü hem araç hem de yaya trafiğine açık. 1825 metre uzunluğundaki köprüyü yürüyerek kat edebilir ve hem Manhattan'ın gökdelenlerle dolu manzarasını hem de Brooklyn'in nispeten daha sade çehresini, ayrıca altınızdan akan nehri seyre dalabilirsiniz. İki şeride ayrılan yaya yolunun bir şeridi bisikletlilere ayrılmış durumda. Diğer şeride adım attığınız anda, bir bisikletli sizi uyarabilir, hatta çarpabilir. Dikkatli olmakta yarar var. İsterseniz siz de, şehrin dört bir tarafında bulunan ve kredi kartıyla kullanabileceğiniz bisikletleri kiralayarak köprüyü aşabilir, New York'un tamamını bisikletle dolaşabilirsiniz.

Rockefeller Binası ve Top of the Rock

Çeşitli komplo teorilerine konu olan ve sahip olduğu mal varlığı dolayısıyla (her ne kadar en zenginler listesinde görünmese de) dünyanın en zengin aileleri arasında bulunan Rockefeller ailesine ait bu bina, esasında bir alışveriş merkezi. Bu merkezin tepesinde, 80. katta Empire State binasının gözlem kulesine göre daha geniş bir alan mevcut. Bir tarafı Empire State binasını da içerecek şekilde Aşağı Manhattan manzarası ve diğer tarafı Central Park manzarasıyla çevrili. Empire State binasına kıyasla kat sayısı ve dolayısıyla yüksekliği daha az olsa da, manzara olarak daha iyi görüş sunuyor ve en tepesinde yüksek korkuluklar ile camlar yer almıyor. Buraya giriş ücreti de yine 27 $, ama herhangi bir ek ücret ödemeden tüm katlara çıkabiliyorsunuz ve Empire State binasına göre daha az kalabalık. 80 katı asansörler saniyeler içerisinde çıkarken, kulağınızda basınçtan dolayı ağrı oluşabilir, dikkat edin! Tepeye çıkışımda maalesef hava yağmurluydu ve dolayısıyla manzara biraz bulanık haldeydi, fakat kasveti yaşamak açısından iyi bir tecrübe oldu diyebilirim.

New York Skyride ve NBC Studio Tour

4 boyuttan başlayıp 5, 6, 7, 8 ve hatta 9 boyuta (!) kadar ulaşan sinemalar son zamanlarda oldukça popülerleşti. Ekrandaki görüntüyle eş zamanlı ileri geri ve sağa sola hareket eden koltuklarla ve üç boyutlu gözlükle izlenen, bazen de izleyicilere basınçlı hava püskürtüp su sıçratan bu kısa filmlerin bir benzeri de New York'ta, New York'u tanıtmak için hazırlanmış. Empire State binasında 29 $'dan izleyebileceğiniz bu kısa film yaklaşık yarım saat sürüyor ve binanın gözlem kulesine çıkış ile de birleştirilebiliyor. Bu şekilde fiyat 47 $'a yükseliyor. Ben Skyride'ı izlemedim, fakat yorumlardan okuduğum kadarıyla hem yarım saat hem de 29 $ boşa gidiyormuş. Açıkçası New York Pass tarzı paket biletler ile 2 ya da 3 günlük sürelerde bu tür etkinlikler daha ucuza gelecek ve tamamı görülmüş olacaktır. Buna, yazının ilerleyen kısımlarında değineceğim. NBC Studio Tour ise, ünlü NBC kanalının çekim stüdyolarını ziyaret etmeye olanak sağlıyor. Rockefeller binasındaki bu stüdyolar da yine belli bir ücret karşılığında ve rezervasyonla ziyaret edilebiliyor. New York Pass içerisine her iki etkinlik de dahil edilmiş.

New York Public Library

53 milyonluk koleksiyonuyla dünyanın en büyük kütüphaneleri arasında gösterilen (Amerika'nın ikinci, dünyanın üçüncü büyük kütüphanesi) New York Halk Kütüphanesi, Manhattan başta olmak üzere New York'un belli başlı bölgelerine yayılmış durumda. 1895 yılında açılan kütüphanenin Grand Central Library branşını East 46th St (46. Doğu Caddesi) üzerinden ziyaret edebilirsiniz. Yalnız, kütüphane pazar günleri kapalı.

Grand Central Terminal

42. Cadde ile Park Avenue arasında bulunan ve 1871 yılında açılışı gerçekleştirilen bu terminal, New York'un önemli tarihî binaları arasında yer alıyor. 44 platformu ve 67 tren hattı ile aynı zamanda dünyanın en büyük tren garı unvanını taşıyan bu terminalin içerisinde bir çarşı ve alışveriş merkezi de yer almakta. Biraz Amerikan tarihi görmek isteyenler için ideal bir mekan. Bol bol fotoğraf çekip kalabalık arasında ilerleyebilirsiniz. Buraya, çeşitli metro hatlarından Grand Central durağında inerek ulaşabilirsiniz.

One World Trade Center ve 9/11 Anıtları

11 Eylül kurgusuyla yıkılan (ya da daha doğru bir ifadeyle patlatılan) Dünya Ticaret Merkezi (İkiz Kuleler) yerine inşa edilmiş olan ve önümüzdeki yıl açılacak One World Trade Center adlı gökdelen şu andan itibaren New York'un en uzun gökdeleni unvanını almış durumda. 546 metre uzunluğa sahip bu binanın dış tasarımı tamamlanmış, sadece iç yerleştirmesi yapılıyormuş. Bu binanın hemen yanında, İkiz Kulelerin olduğu yerde, kulelerin temeline birer anıt park inşa edilmiş. Bu alana, üst düzey güvenlik önlemleri eşliğinde giriliyor (kimlik/pasaport kontrolü, dedektörlerle aranma vs.). Anıtlarda, kulelerin temeline doğru bir su akışı sağlanmış ve kenarlara, (sözde) saldırılarda ölenlerin isimleri kazınmış. Açıkçası güvenlik önlemi gerektirecek bir durum söz konusu değil. Neden böyle bir önlem aldıklarını hâlâ anlayabilmiş değilim. Burası, kesinlikle görülmesi gereken bir yer de değil, ancak yine de merak ediyorsanız, metrelerce kuyruğa katlanıp ziyaret edebilirsiniz. Alandan çıkışta da, sözde 11 Eylül saldırılarına dair hediyeliklerin oldukça uçuk fiyatlara satıldığı bir mağazaya girebilirsiniz. Amerikalılar, böylesine bir olayı dahi paraya (pardon, 'bağış'a) çevirmesini bilmişler.

China Town, Little Italy ve Canal Street

Manhattan'ın güneyine doğru, Canal Street tarafından ikiye bölünen iki ayrı mahalle var. Bunlardan ilki China Town (Çin Mahallesi), diğeri ise Little Italy (Küçük İtalya). China Town'da, kendinizi Çin'de hissetmemeniz elde değil: Çince tabelalar, her tarafta koşuşturan Çinliler, Çin marketleri ve yer yer ağır bir koku. Burada, Çin'e dair hemen her şeyi görebilir ve hatta tadabilirsiniz. Çinli nüfus tarafından ele geçirilen bu bölgede, "çakma" ürünler ve New York hediyelikleri de bulabilirsiniz. Little Italy ise China Town'ın hemen üzerinde. Canal Street'i aşar aşmaz, bir anda Çin'den İtalya'ya geçmişçesine ortam değişiyor. Bu kez Çinlilerin yerini İtalyanlar alıyor ve Çin lokantalarının yerine makarnalarıyla ünlü İtalyan lokantaları ve İtalya bayrakları, İtalyanca yazılar göze çarpıyor. Her lokantanın önünde birer görevli, sizi lokantasına girmeye çağırıyor. Bu mahallenin büyük bir kısmı, sadece İtalyan yemekleri sunan lokantalardan oluşuyor. Görülecek pek fazla bir şey yok. Birkaç saatinizi bu iki mahalleye ayırabilirsiniz. Canal Street'te ise yine "çakma" parfümler, saatler ve benzeri ürünler bulabilirsiniz. Ayrıca New York'a dair ufak hediyelik eşyaları da buradan satın alabilirsiniz.

Su Taksileri ve Suda Ulaşım

New York'u New Jersey'den ayıran Hudson Nehri ile Manhattan ile Brooklyn arasındaki Doğu Nehri (East River) üzerinde, ayrıca Staten Island gibi adalar arasında pek çok tekne, su taksisi ya da yat hizmet veriyor. Ben bu gelişimde sadece Staten Island'a giden feribotu kullandım. Diğerleri için pek vaktim olmadı, ama Manhattan'ın gökdelenlerle dolu manzarasını su üzerinden, karşıdan izlemek isteyenler, özellikle "Pier"lerden (iskele) hareket eden çeşitli su taşıtlarını, hatta hız teknelerini tercih edebilirler. Yarım saatlik, saatlik ya da bir buçuk saatlik çeşitli seçeneklerle herhangi bir tura dahil olabilirsiniz. New York Pass gibi etkinlik kartlarının bazılarına bu tür seferler dahil. Yalnız, havanın yağmurlu olmamasına dikkat etmek gerekli. Staten Island'a hareket eden ve Battery Park'ın doğusundaki feribot iskelesinden kalkan ücretsiz feribot ile de hem Özgürlük Heykelini uzaktan görebilir hem de Manhattan'ın güney tarafı ile Brooklyn civarlarını seyredebilirsiniz.

Lunapark, Akvaryum ve Hayvanat Bahçeleri

ABD'nin belli başlı noktalarına yayılmış dünyanın en büyük lunaparkları durumundaki Six Flags (yerli adla Theme Park) maalesef New York sınırları içerisinde mevcut değil. New York'un şu anlık en iyi lunaparkı Brooklyn'in Coney Island kısmında bulunan Deno's Wonder Wheel Amusement Park. Dünyanın en eski ahşap roller coaster'ı ve klasikleşmiş birkaç makine burada. Lunaparka Q treni ile ulaşılabilir. Bu civarlarda New York Aquarium adlı bir dev akvaryum da mevcut. Çeşitli balık türleri, foklar, penguenler ya da yunus balıkları... Bunların tamamını burada görebilirsiniz. Ayrıca zaman zaman çeşitli şovlar da düzenleniyor. Gerekli bilgileri akvaryumun İnternet sayfası aracılığıyla edinebilir, ulaşım içinse F ya da Q metro hatlarındaki W 8 St - NY Aquarium durağını kullanabilirsiniz. Giriş ücreti ise 9.95 $.

New York'taki birkaç hayvanat bahçesinden birinin Central Park içerisinde olduğundan bahsetmiştim. New York'un en büyük hayvanat bahçesi ise, The Bronx adlı ilçesinde. Buraya ise 2 ya da 5 numaları metro hattıyla, E 180 St durağında inilerek ulaşılabilir. Yaklaşık 30 $'a bu hayvanat bahçesinin tamamını dolaşabilirsiniz. 4 boyutlu sinema, Kongo Gorilla Ormanı, Dinozor Safarisi, Kelebek Bahçesi gibi hayvanat bahçesinin değişik mekanları da bu fiyata dahil.

BELLİ BAŞLI MÜZELER

New York'un uzun soluklu tarihten ve tarihsel sanattan yoksun olduğunu belirtmiştim. Buna rağmen, şehirde çeşitli kategorilerde pek çok müze var. Bunlardan en ünlüleri ya da en çok ziyaret edilenleri şöyle:

Museum of Modern Art (MoMA)

Manhattan'ın merkezinde, 5. ile 6. Avenue arasındaki 53. Cadde üzerindeki bu müze, dünyanın sayılı sanat müzeleri arasında gösterilmektedir. 1929 yılında yapımı tamamlanan ve her geçen yıl envanteri genişletilen müze, adından da anlaşılacağı üzere daha çok modern sanat üzerine yoğunlaşmış durumda. Müzede 150 bin kadar parça, 22 bin film ve 4 milyon film karesi yer alıyor. Van Gogh'un Yıldızlı Gece (The Starry Night), Salvador Dali'nin Belleğin Azmi (The Persistence of Memory) gibi dünyaca ünlü tabloları bu müzede sergilenmekte. Müzeye giriş ücreti ise 25 $.

American Museum of Natural History

Amerikan Doğal Tarih Müzesi şeklinde Türkçe bir adla tanımlayabileceğimiz bu müze, Central Park'ın batısında, orta kısımlarına yakın bir konumda bulunuyor. 1869 yılında açılan ve toplamda 32 milyon civarında parça barındıran bu müzede ilkel hayvan iskeletlerinden en eski taşlara, minerallere, okyanus yaşamından dinozor fosillerine, gezegenlere, uzaya dair her şeyi  bulabilmek mümkün. Birbiriyle bağlantılı 25 bina ve 46 sergi salonundan oluşan müzede zaman zaman, özellikle turist sayısının arttığı yaz aylarında çeşitli etkinlikler de düzenleniyor. Temel kısımlara giriş ücreti 22 $ ve bu ücret özel gösterilere, filmlere ve diğer bazı kısımlara giriş isteğine göre artıyor. Biletler www.amnh.org adresinden alınabiliyor.

Intrepid Sea, Air & Space Museum

Amerika'nın en büyük gurur kaynaklarından biri durumundaki denizcilik, havacılık ve uzay temaları üzerine kurulu olan bu müze 46. Cadde üzerindeki 86. iskelede, İkinci Dünya Savaşında kullanılmış USS Intrepid adlı bir uçak gemisinin üzerine ve içine inşa edilmiş. Her şey dahil (genel sergi salonu, denizaltına giriş, uzay mekiği salonuna giriş, bir adet 3 boyutlu sinema ve sesli tur) giriş ücreti 42 $ olan müzede, USS Growler adlı denizaltının her bölümünü rehber eşliğinde ziyaret edebilir, British Airways'e ait olan, sesten hızlı Concorde uçağını görebilir ve Enterprise adlı uzaya gidip gelmiş bir uzay mekiğini ziyaret edebilirsiniz. Maalesef müzede bir şeylere dokunmak yasak; hatta rehberler, denizaltının hâlâ faal halde olduğunu, yanlışlıkla çalıştırabileceğimizi (?) belirtiyorlar. Ve yine maalesef müzeyi ziyaret ettiğim sırada uzay mekiği ile Concorde da "dokunma"ya kapalıydı, sadece uzaktan görülebiliyordu. Bunun yanı sıra onlarca uçak ve helikopter de uçak gemisinin üzerinde ve katlarında mevcut durumda, fakat bunların hiçbirisine dokunamıyorsunuz bile. Savaş filmlerinden aşina olduğumuz savaş araçlarını burada görünce kendinizi bu filmlerden birinin setinde gibi hissediyorsunuz.

Kilise, Katedral ve Sinagoglar

New York, özellikle kilise ve katedraller bakımından hayli zengin. Bunlardan en bilinenleri ise Manhattan'ın merkezine biraz uzak bir konumda bulunan The Cathedral of St. John the Divine ve daha merkezdeki Madison Avenue üzerindeki St. Patrick's Cathedral. Ayrıca, New York'ta yaşayan Yahudilere ait sinagogları ziyaret edebilmek de mümkün. Bunların yanı sıra, hemen her noktada irili ufaklı pek çok kilise görmek de olası.

Diğer Etkinlikler

New York'ta yapabilecekleriniz sayısı bunlarla sınırlı değil. Yapılabilecek diğer etkinlikler arasında şunlar gösterilebilir: Helikopter turu, Jet Ski kullanımı, hız teknesi kullanımı, müzikallere ve tiyatro gösterimlerine katılmak, belli başlı sahillerde yüzmek, araba kiralayıp çevreyi dolaşmak vs. Bunlardan belki de en heyecan vericisi, helikopter turuyla New York gökdelenleri arasından dolaşmak ve şehri yukarıdan görmek olacaktır. Kişi başı yaklaşık 250 $'a, 15-20 dakikalık bir helikopter turu planlayabilirsiniz. Bunun için pek çok tur firması ve sayısız seçenek mevcut.

New York'ta Alışveriş

New York, dünyanın en pahalı şehirleri listesinde ilk 10'daki yerini almış durumda. Konaklama başta olmak üzere ulaşım, yeme içme, ev fiyatları vs. Türkiye şartlarına göre oldukça pahalı sayılabilir. Alışverişte de durum böyle, fakat Amerika kökenli firmalara ait ürünler, Department Store denilen zincir mağazalarda Türkiye'ye kıyasla oldukça uygun fiyatlara satılıyor. Bir alışveriş tutkunu değilim ve açıkçası marka takıntım da yok, fakat Guess, Tommy Hilfiger, Lacoste, Hugo Boss, Puma, Adidas, Nike, Nine West, Levi's gibi orta-üst sınıftaki markaların giyim, aksesuar, kozmetik vb. ürünleri bu tür zincir mağazalarda oldukça ucuz. Örnek olması açısından Guess'in çantaları 30-40 $, Tommy Hilfiger'ın cüzdan ve kemerleri 10-12 $, Puma'nın ya da Adidas'ın tişörtleri 15-20 $, Hugo Boss'un ya da Lacoste'un parfümleri 30-40 $, Levi's'ın kot pantolonları ise 25-30 $ civarında. Bu fiyatlar Türkiye'de -gözlemleyebildiğim kadarıyla- en az iki ya da üç katı durumda. Buna rağmen, nedendir bilmiyorum, ayakkabı fiyatları (özellikle markalı tabir edilen ayakkabıların fiyatları) Türkiye ile eşdeğer seviyede.

Bahsettiğim zincir mağazalardan en ünlüsü ve ürün çeşitliliği açısından en zengini Century 21. New York'un çeşitli kısımlarına dağılmış olan bu mağazalar zincirinin turistler tarafından en çok ziyaret edileni, Manhattan'ın aşağı kısmında kalan Cortland Street üzerinde bulunanı. 6 katlı bu mağazada neredeyse bütün tanınmış markalara ait ürünleri bulabilmek mümkün, fakat benim tercihim daha tenha ve düzenli oluşu sebebiyle Brooklyn tarafında, 86. Cadde üzerindeki şubesi oldu. Bunun yanı sıra Marshalls, T. J. Maxx ve Target adlı zincir mağazalarda da markalı ürünleri uygun fiyata satın alabilirsiniz. Özellikle 6. Avenue üzerinde altlı üstlü bulunan Marshalls ve T. J. Maxx'lar ürün çeşitliliği ve ulaşım kolaylığı bakımından daha yerinde bir tercih olacaktır. Target içinse, Brooklyn'deki Flatbush Avenue üzerinde bulunan şubesini tavsiye ederim.

Market ve gıda ürünleri New York'ta oldukça pahalı. Örneğin poşet içerisindeki bir tost ekmeğinin ortalama fiyatı en az 2-2.5 $, (ki bu 4-5 Türk Lirasına denk gelir) ya da bir kilo muzun fiyatı 2,5 $ civarında. Türkiye'ye ve Türk Lirasına kıyasla pahalı bile denilebilecek bu fiyatlar, elektronik ürünlerde de kendisini gösteriyor. BestBuy gibi ABD'nin en popüler elektronik mağazalarında küçük elektronik aletlerden, örneğin ortalama bir klavye-fare setinin Türk Lirasına çevrilmiş fiyatı, Türkiye'deki satış fiyatıyla ya aynı oluyor ya da -ilginçtir- daha pahalıya geliyor (bazı ürünlerden bunu net olarak gözlemledim). Bunun aksine, pahada ağır elektronik ürünler (dizüstü bilgisayar, televizyon vb.) ise Türkiye'ye göre daha avantajlı fiyata sahip. Örneğin Türkiye'de 2.500 TL'den satılan bir Apple'ın MacBook Air modeli dizüstü bilgisayar, BestBuy'da 950 $ idi. Bu da, aşağı yukarı 500 TL'lik bir farka denk düşüyor. Apple ya da Samsung'un ürettiği akıllı telefonlarda ise, Türkiye'de alınan harçlar ve Dolar kurunun yüksek olması dolayısıyla, fiyat farkı sanıldığının aksine o kadar yüksek olmuyor.

Belki de tüm insanların ortak alışkanlıklarından biri de, uzak bir yere gidildiğinde yakınlara ya da arkadaş çevresine, gidilen şehri tanıtıcı nitelikte hediyelik eşya götürmektir. New York'ta bu konuda hiçbir zorluk yaşamayacaksınız. Şehrin hemen her bölgesinde, özellikle Times Meydanı civarında, minyatür özgürlük heykelleri, minyatür gökdelenler, rengarenk anahtarlıklar, üzerine "I Love NY" yazılı bardak ya da tişörtler gibi onlarca seçenek arasından hediyelik eşya satın alabilirsiniz, fakat turistlerin yoğun olduğu bölgelerde fiyatlar oldukça yüksek. Aynı ürünü, başka yerlerde yarı fiyatına dahi bulabilirsiniz. Bu konuda benim tavsiyem, Canal Street üzerindeki hediyelik eşya dükkanları olacaktır. Üstelik bu dükkanlarda, samimi bir ortamda pazarlık yapma imkânınız da var!

Alışveriş tutkunları, alışveriş yaparken Dolar kurunun yüksek oluşunu göz önünde bulundurun. Yanınızda nakit taşımanıza gerek yok. Hemen her yerde her şeyi kredi kartı ile satın alabilirsiniz. Bunun için, gitmeden önce kredi kartınızın yurt dışında kullanıma açık olduğundan emin olun. Yalnız, dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, çoğu yerde vergilerin ürün etiketine yansıtılmamış olması. Bu durumu da göz önünde bulundurmanızda fayda var. Kasaya gittiğinizde %8'lik ya da daha fazla oranda vergi, etiket fiyatına ekleniyor.

New York'ta görülmesi gereken yerlerin toplu bir listesine ulaşmak ve daha fazla mekan bilgisi almak için Biletbayi Blog sayfasına göz atabilirsiniz.

New York'a Gideceklere Tavsiyeler

Sadece New York'a değil, dünyanın neresine gidilirse gidilsin, her şeyden önemlisi ve ilk başta yapılması gereken iyi bir plandır. Bu plan hazırlanırken de göz önünde tutulması gereken birinci husus zaman, ikincisi ise bütçedir. Zaman konusunda, New York'a en az beş tam gün ayırmanızı tavsiye ederim. Bütçe ise size bağlı. Konaklayacağınız mevki, yeme içme konusunda nasıl davranacağınız, müzelere ya da başka etkinliklere dahil olup olmayacağınız, arkadaşlarınıza ya da yakınlarınıza almak istediğiniz hediyeler gibi pek çok etkeni aynı anda düşünmelisiniz, fakat 5 günlük bir New York gezisi için, en az 1.500 $'ı gözden çıkarmanız gerekmekte. Tabii buna bir de uçak bileti ücretini dahil ediniz.

Bu yazıyı okuduktan sonra New York gezi planını yapmak, hatta bütçeyi hesap etmek kolay olsa gerek. Benim tavsiyem, gitmek istediğiniz noktaları ve yapmak istediklerinizi alt alta sıralayıp daha sonra bunların konumlarını Google Maps gibi bir harita uygulamasında işaretlemek ve adreslerini, hangi araçlarla gidileceğini not etmek. Bir de yanınızda navigasyon cihazı ya da New York'tan edineceğiniz bir harita olursa, gerisi çorap söküğü gibi gelecektir. Bu noktada bir tavsiyem de, Google Maps'in Street View (Sokak Görünümü) özelliğini kullanarak, gitmek istediğiniz mekanları New York'a gitmeden önce sanal ortamda bire bir gezmeniz. Bu, belli bir göz aşinalığını beraberinde getirecek ve şehre alışma sürecinizi kolaylaştıracaktır. Yine bu özellik sayesinde New York'un sokaklarını karış karış dolaşabilir ve belki ilginizi çekeceğini düşündüğünüz yeni yerler bile keşfedebilirsiniz.

New York'ta ziyaret edilebilecek ücretli yerlere girişte büyük avantaj sağlayan "Pass" sistemleri mevcut. New York Pass bunlardan en kapsamlı olanı. Günlük, iki günlük, üç günlük ve bir haftalık seçenekleri olan bu sistem sayesinde Empire State Binasından pek çok müzeye, Özgürlük Heykelinden bisiklet kiralamaya, tekne turuna kadar pek çok mekana girip birçok etkinliğe katılabilirsiniz. Örneğin, 150 $ ücreti olan 3 günlük bir New York Pass kartı ile yaklaşık 10-15 müzeye ücretsiz girebilir, yat turuna katılabilir, gökdelenlerin tepesine çıkabilir ya da ücretsiz bisiklet kiralama hakkı kazabilirsiniz. Ayrıca, ilave bir ücretle "hop on & hop off" adlı üstü açık gezi otobüslerini de sınırsız olarak kullanabilirsiniz.

New York'a gitmeden önce, özellikle akıllı telefonunuzu navigasyon cihazı ve fotoğraf makinesi olarak kullanacaksanız, yanınızda mutlaka yedek batarya ya da cihaz şarj edebilen kılıf bulunsun. Günün ortasında bataryanız tükendiğinde eliniz kolunuz bağlı duruma düşebilirsiniz, zira tüm planlar bu ufak cihazlara bağlı olabiliyor. Ayrıca, herkesin az çok tahmin edebileceği gibi, bazı birimler ve ölçü sistemleri ABD ile Türkiye arasında hayli fark gösteriyor. Bunlardan en önemlisi de elektrik prizleri. ABD'ye uygun bir priz çeviriciyi yanınızda götürmenizde fayda var. Ayrıca kilometre > mil, litre > galon gibi çevrimleri hesap etmeli, hatta elbise bedenleri, ayakkabı numaraları gibi eşdeğerlikler tablosunu da yanınızda ya da telefonlarınızda hazır bulundurmalısınız.

New York'un yazları sıcak, kışları ise soğuk. Özellikle yaz aylarında kapri tarzı bir pantolon ve hafif bir tişört, belki bir de sandalet ya da terletmeyen ince bir yürüyüş ayakkabısı ideal olacaktır. Bayanlara bu konuda bir tavsiyem yok, onlar ne giyeceklerini elbette iyi bilir. Son olarak, New York'a gitmeden önce giyecek alışverişinizi Türkiye'den yapmamanızı tavsiye ederim, daha sonra benim gibi pişman olabilirsiniz. New York seyahatinizden bir hafta önce Türkiye'den X TL fiyata satın aldığınız bir ürünün aynısını ya da benzerini X/2 hatta X/3 TL fiyata bulabilirsiniz, maalesef.

"Jetlag" konusunda ise -en azından kendi adıma- şunları söyleyebilirim: Türkiye ile ABD arasındaki 7 saatlik zaman farkı ve gökyüzünde geçen yaklaşık 10 saatlik uçak yolculuğu gidişte etkisini pek hissettirmiyor, fakat dönüşte bu "sendrom"u fazlasıyla yaşayabilirsiniz. Biyolojik saatiniz ABD'ye göre ayarlanacağı için, dönüşte Türkiye'ye alışmak zaman alabiliyor. Türkiye'ye döndüğünüzde dahi, ABD'deki uyku ve uyanma saatleriniz işlemeye devam ediyor. Ben, 5 günün ardından hâlâ eski uyku düzenime dönebilmiş değilim.