İlki 2003 yılında düzenlenen ve her yıl geleneksel olarak tekrarlanan Uluslararası Dilbilim Olimpiyatı'nın (International Linguistics Olympiad) on birincisi,  bu yıl 22-27 Temmuz tarihleri arasında İngiltere/Manchester'da gerçekleştirilecek. Bu 5 günlük etkinlikte, bireysel olarak ya da takım halinde olimpiyatlara başvuran ortaokul öğrencileri, çeşitli dillere "dilbilimsel bulmaca"ları çözmeye çalışacaklar. Bu bulmacalar, genellikle Bask dili, Dyirbal dili, Lao dili…

Kadim dilleri ya da dillerin tarihini araştırma sürecinde karşılaşılan en önemli zorluklardan biri de, farklı alfabelerle yazılmış metinlerin çözümlenmeleri noktasında ortaya çıkmaktadır. Öyle ki, Türk dilinde verilmiş en eski metinler durumundaki Orhon Yazıtları, Runik, yani 'esrarlı' tabir edilen bir alfabeyle yazılmış ve bu alfabenin çözümü uzunca bir yorumlama sürecini gerektirmiştir. Benzer olarak, Sümer yazısının ortaya…

Yazılı ürünlerle takip edilebilen yaklaşık 1275 yıllık bir geçmişe sahip Türk dili, bu tarihî süreç içerisinde pek çok lehçeye ayrılmış ve çeşitli coğrafyalarda hem yazı dili hem de konuşma dili olarak kullanılmıştır. Türkçenin, "Kıpçak Türkçesi" ya da "Kıpçak Dönemi" adıyla anılan tarihî süreci de, bilhassa yabancı topluluklara bu dilin öğretilmesi amacıyla yazılmış mühim eserlerin verildiği,…

Birincisi 25-30 Mart 2008 tarihleri arasında Şanlıurfa'da, ikincisi ise 21-23 Mayıs 2009'da Kars'ta gerçekleştirilen Uluslararası Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştaylarının üçüncüsü, 30 Eylül-1 Ekim 2010 tarihlerinde Sakarya'da Türk Dil Kurumu ve Sakarya Üniversitesi iş birliğiyle gerçekleştirilecek ve ana konusu "ağız atlasları" olarak belirlenen Çalıştaya, yurt içinden ve yurt dışından 56 bilim adamı bildiri ile katılacak.…

Ülkemizde, 1981 yılından bu yana üniversitelerin lisans bölümlerinde iki dönemlik zorunlu ders olarak okutulan ve Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) tarafından “Yükseköğretim Çerçeve Programı”na dâhil edilen Türk Dili dersleri, öğrencilere Türkçeyle ilgili genel bilgilerin yanı sıra Türkçenin tarihî gelişimi, kültürel zemini, sosyal açıdan önemi, dünya dilleri arasındaki yeri, yazı türleri ve yazım kuralları gibi konularda çeşitli…

Sahalar (Yakutlar), günümüzde, Rusya sınırları içerisindeki Saha Federe Cumhuriyeti’nde yaşayan ve kendilerini “Saxa” olarak adlandıran bir Türk kavmidir. Orta Asya halkları uzmanı Rus araştırmacı Karl Menges, Orhun Abidelerinde adı geçen Üç Kurıkanların, Saha Türklerinin ataları olduğunu belirtir ve şimdiki yurtlarından önce, Baykal Gölü’nün etrafında, Lena Nehri’nin kıyı bölgelerinde yaşadıklarını vurgular (Menges 1978: 247). Günümüzdeki toplam…

Kişisel çabalarla bilinçli olarak oluşturulmuş, doğallıktan uzak, kaynağı belli diller olarak tanımlanan yapay diller, daha çok dil olgusuyla ilgilenen kişilerce bilinir. Bu yapay dillerden, bilhassa Polonyalı hekim Ludwik Lazarz Zamenhof'un icat ettiği "Esperanto" geniş kitleler tarafından tanınagelmiştir. 16. yüzyılda Muhyî-i Gülşenî tarafından oluşturulan ve kelime anlamı 'dilsizlere dil veren' olan Bâleybelen ise, dünyanın bilinen ilk…

Konuşma seslerinin eksiksiz biçimde yazıya aktarılması amacıyla Latin kökenli harflerden yola çıkılarak geliştirilmiş olan International Phonetic Alphabet (Uluslararası Fonetik Alfabe), bilgisayar ortamında dil üzerine çalışanların işini hayli kolaylaştırmaktadır. Alfabenin önemi, örneğin, bir ağız araştırmacısının ses kayıt cihazı vasıtasıyla kaydettiği konuşmaları yazıya aktaracağı sırada ortaya çıkmaktadır. Her ne kadar, ülkemizde yeteri kadar tanınmasa da bu alfabe,…

İlk olarak 1903 yılında Danimarkalı dil bilimci Holger Pedersen tarafından dile getirilen ve başlangıçta, Hint-Avrupa ile Fin-Ugor dillerinin ortak bir kökten çıktığı düşüncesi üzerine şekillenen Nostratik teorisi üzerinde çalışan en önemli isimlerden biri de, hiç şüphesiz, Ukrayna asıllı Rus dil bilimci ve Slavist Vladislav İlliç-Svitıç'tır. Kiev'de doğup büyüyen; fakat daha sonra Moskova'ya yerleşip çalışmalarını burada…

Ünsüzlerin aksine, oluşum süreçlerinde herhangi bir engelle karşılaşmaksızın çıkan ve dudağın şekline, ağız boşluğunun gerisinde veya önünde olma durumuna veya alt çene ve üst çene arasındaki açıklığa göre, ayrıca bazı diğer ölçütler kapsamında sınıflandırılan seslere "ünlüler" denir. Ünlüler sayesinde heceler kurabilmek ve ünsüzleri kolayca telaffuz edebilmek mümkündür. "Vokal" (vocal) olarak da tabir edilen ve dil…