Önekimsiler, sözcükbirimlerden ortaya çıkarak kök ya da gövdelere eklenip en sola bitişen öğelerdir ve türetkenlikte bir artış göstererek sınırlı ölçüde kısmen dilbilgiselleşme eğiliminde olan türetim ya da çekim ekleri gibi davranırlar. Türkçede, anafikir, başkent, ön(-)basım gibi SIFAT+AD tipi bileşiklerin bazı sıfat bileşenleri bu eğilimi gösterir ve bu bileşenle sözlüksel boşlukları doldurmak için anlık adlandırma ihtiyaçlarında…

Türk Dili ve Edebiyatı, daha genel olaraksa Türkoloji alanındaki akademik/bilimsel dergileri bir araya getirmeyi amaçlayan Türkoloji Dergileri Veri Tabanı erişime açıldı. Bu veri tabanı, TÜBİTAK 2209-A – Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı kapsamında tasarlanan bir proje faaliyetinin çıktısıdır. Veri tabanı, Türkoloji disiplinine ait, alana özgü veya disiplinler arası dergilere ilişkin çeşitli bilgileri bir arada…

Ünlemler, bütüncül dil yapılanmasının dışına taşan, daha çok konuşma diline özgü, konuşurun çeşitli ve birbirinden farklılaşan seviyelere konumlanabilecek duygularını, hislerini, ruh hâllerini veya olaylara karşı tutumunu etkili bir şekilde aktarma işlevi gören dil unsurlarıdır. Bu yönüyle dil bilgisel-anlamsal bir işlev veya içerik barındırmaktan çok duygu değeri yüklenme bakımından önemli araçlar durumundadırlar. Böylesi özel durumları dolayısıyla…

Dilde ikoniklik Türkçede daha çok varlıkların, hareketlerin veya kavramların dildeki ses envanteriyle eşleştirilerek ifade edilmesi üzerinden, yani işitmeye dayalı ses yansımalı sözcükler etrafında tanımlanması yoluyla incelenegelmiştir. Ancak dilde ikoniklik sesbilgisel düzeyin dışında makro ölçekte dilbilgisinin hemen her düzeyinde ortaya çıkabilmektedir. Öte yandan mikro düzeyde ses benzerliği ve taklidi dışında şekilsel/görsel benzerlik yoluyla oluşturulmuş ikonik sözvarlığı…

Türkiye'nin en genç üniversitelerinden biri durumundaki Samsun Üniversitesinin ev sahipliğinde, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü tarafından bu ayın sonunda "Türk Diline Artzamanlı ve Eşzamanlı Bakışlar" konulu çalıştayı düzenlenecek. Çevrimiçi olarak hem Zoom hem de Youtube üzerinden düzenlenecek/takip edilebilecek çalıştayda Türkiye'nin dört bir tarafından pek çok genç akademisyen ve akademisyen adayı çeşitli konularda sunumlar yapacak. Türkoloji…

Dilde varyantlaşmanın ve çeşitlenmenin en temel görünümlerinden biri durumundaki ağızlar, son yıllara kadar düşük sosyal statünün/konumun bir göstergesi ve çağrışımı olarak değerlendirilirken; modern dilbilim ve bu bilim alanının alt disiplinlerinden biri durumundaki diyalektoloji çalışmalarının sonucunda, ayrıca artan dil farkındalığı ile bu durum günümüzde kısmen tam tersi bir hâl almaya başlamıştır. Öte yandan sinema, televizyon, sosyal…

Gelişen ve değişen teknolojik olanaklar, her çalışma alanında ve disiplinde olduğu gibi Türkoloji ve Türkçe çalışmalarında da çok farklı kolaylıklar sunar hâle geldi. Önceden günler süren veya elle yapılması gereken transkripsiyonlama, farklı yazı sistemleriyle metinler hazırlama vb. hususlar artık bilgisayarlar veya tabletler, hatta cep telefonları üzerinden kolaylıkla gerçekleştirilebilmektedir. Konuyla ilgili olarak Uluslararası Hoca Ahmet Yesevi…

Yapı ve anlamla ilgili olmakla beraber daha çok sözlü iletişimde farklı ilgi ve içeriklerle ön plana çıkan, bağlam odaklı ve dil/anlam ötesi kullanıma yönelik işlevlerinin baskın olduğu bir kategori durumundaki küçültmenin Türkçede ele alınışı daha çok bilhassa ekler üzerinde olmuş, küçültmenin dil dışı/üstü anlam içerikleri, ayrıca kullanımsal ve sosyo-kültürel işlevleri genellikle göz ardı edilmiş veya…

Eski Türkçede, bilhassa Orhon Türkçesinde işlek olarak kullanılan ve durum ekleri arasında yön gösterme (directive) işleviyle tanımlanan -GArU, ilgili dönemin ardından türetkenliğini kaybedip işlevselliğini yitirmiştir. Ekin kökeni ve yapısıyla ilgili olarak araştırmacılar arasında bir uzlaşı bulunmamaktadır ve ek, işlev(ler)i dolayısıyla farklı kategoriler altında değerlendirilebilmektedir. Günümüzde, kodlanmış hiçbir Türkçe varyantta türetken görünüm arz etmeyen bu ek, Türkiye…

Türkçe, biçimbilgisel açıdan baskın eklemeli yapısı dolayısıyla, diğer dillere kıyasla tipolojik araştırmalara önemli veriler sağlamaktadır. İlk belgelerden itibaren işlekliğini sürdüren, hem yapım hem de çekim kategorisinde yer alan ve diğer dillere kopyalanan veya farklı dillerden Türkçeye alınan pek çok ek Türkçenin ek envanterinde kodlanmış durumdadır. Türkiye Türkçesinin ve bunun yanı sıra diğer Türkçe varyantların kapsamlı…