Ağız atlası, bir dilin veya lehçesinin konuşulduğu coğrafyadaki sesbilgisi, biçimbilgisi, sözdizimi ve/veya sözvarlığı gibi çeşitli dilbilgisel ve sözlüksel düzeylerdeki farklılaşmaları birtakım simge, sembol veya renklendirmelerle, eş zamanlı olarak temsilî biçimde gösteren haritalar bütünüdür. Bu haritalar üzerinden dildeki varyantlaşmaların bölgelere göre durumu ve dilbilgisel/sözlüksel özelliklerin yine bölgelere göre dağılımları gözlemlenebilir; bu sayede ağızlar arasındaki farklılıklar ve…

Çeşitli kültürel, politik ve coğrafî şartlar nedeniyle konuşurları günden güne azalan ve belki de kısa bir süre sonra hiçbir konuşuru kalmayacak dillerin sayısı hızla artmaktadır. Bu “tehlikedeki diller” arasında, bilhassa Sibirya’dan Çin içlerine kadarki bölgede, pek çok Türk dili ve lehçesi de bulunmaktadır. Şorca, Lopnorca, Sarı Uygurca, Fu-yü Kırgızcası bunlardan sadece birkaçıdır ve bu dillerin…

Yazılı ürünlerle takip edilebilen yaklaşık 1275 yıllık bir geçmişe sahip Türk dili, bu tarihî süreç içerisinde pek çok lehçeye ayrılmış ve çeşitli coğrafyalarda hem yazı dili hem de konuşma dili olarak kullanılmıştır. Türkçenin, "Kıpçak Türkçesi" ya da "Kıpçak Dönemi" adıyla anılan tarihî süreci de, bilhassa yabancı topluluklara bu dilin öğretilmesi amacıyla yazılmış mühim eserlerin verildiği,…

Birincisi 25-30 Mart 2008 tarihleri arasında Şanlıurfa'da, ikincisi ise 21-23 Mayıs 2009'da Kars'ta gerçekleştirilen Uluslararası Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştaylarının üçüncüsü, 30 Eylül-1 Ekim 2010 tarihlerinde Sakarya'da Türk Dil Kurumu ve Sakarya Üniversitesi iş birliğiyle gerçekleştirilecek ve ana konusu "ağız atlasları" olarak belirlenen Çalıştaya, yurt içinden ve yurt dışından 56 bilim adamı bildiri ile katılacak.…

Sahalar (Yakutlar), günümüzde, Rusya sınırları içerisindeki Saha Federe Cumhuriyeti’nde yaşayan ve kendilerini “Saxa” olarak adlandıran bir Türk kavmidir. Orta Asya halkları uzmanı Rus araştırmacı Karl Menges, Orhun Abidelerinde adı geçen Üç Kurıkanların, Saha Türklerinin ataları olduğunu belirtir ve şimdiki yurtlarından önce, Baykal Gölü’nün etrafında, Lena Nehri’nin kıyı bölgelerinde yaşadıklarını vurgular (Menges 1978: 247). Günümüzdeki toplam…

Televizyon, radyo ya da İnternet gibi, geniş kitlelere hitap eden araç ve ortamlarda, en kısa yoldan merâmı aktaracak ifâdeler kullanma ihtiyacının ya da çeşitli yabancı dillerin olumsuz etkisi sonucunda Türkçe, olmayacak şekillere sokulmakta ve "hor" bir şekilde kullanılmaktadır. 16-17 Nisan 2009 tarihlerinde Kırıkkale Üniversitesinde gerçekleştirilecek olan, Kırıkkale Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü ile Türk…

Uzun zamandan beri Türkçe ve bilişim bütünleşmesi konusunda türlü atılımlar yapan ve teknolojiyi en iyi şekilde kullanmaya çalışan Türk Dil Kurumu, tam 616.767 adet sözcüğü bünyesinde barındıran "Büyük Türkçe Sözlük"ü İnternet üzerinden erişilebilir hâle getirdi. Türkçenin söz varlığının tamamının yanı sıra bilim, spor ve sanat terimlerini, yer ve kişi adlarını, bölgesel ağızlardaki sözcüklerle deyimleri de…