Türkçenin tarihî ve modern bütün varyantlarında, ilk yazılı metinlerden bu yana işlek bir şekilde kullanılagelen sözcük oluşturma ve kavram karşılama mekanizmalarından biri de birleştirmedir. En genel yönüyle iki veya daha fazla sözlüksel unsurun bir arada kullanılıp yeni veya farklı bir kavramı karşılaması işlevine sahip olan bu mekanizma, çok unsurlu, ancak tek odak anlamlı sözcüklerin, diğer bir ifadeyle birleşiklerin oluşmasını ve sözvarlığında kodlanmasını sağlar.  Dolayısıyla birleştirme, birden fazla sözlüksel unsurun çeşitli anlamsal ilişkilerle bir arada kullanılması yoluyla kavramları karşılayan işlek bir sözcük oluşturma yöntemidir.

Birleştirme sonucu oluşan yapılarda genel anlamı yöneten ‘baş öge’ birleşiğin içinde veya dışında ortaya çıkabilir. Ayrıca bir birleşikte genel yapıyı bütünleyici iki anlamsal baş yer alabilir ve bu başlar birleşiğin anlamına eşit oranda katkı sağlayabilir. Bu tür yapılar modern dil çalışmalarında daha çok coordinate compound (eşmerkezli birleşik) terimi etrafında ele alınmaktadır ve Türkçenin ilk yazılı metinleri durumundaki Orhon Yazıtlarından itibaren pek çok eserde sınırlı olarak da olsa bulunmaktadır. Bugüne dek daha çok ikilemeler arasında değerlendirilen yir sub 'yer su; ülke, yurt', iş küç 'iş güç; uğraşı', ög kan͡g 'anne baba; ebeveyn' gibi yapılar, esasında kendilerini oluşturan unsurlardan daha genel içerikli kavramları karşılamaları dolayısıyla eşmerkezli birleşikler olarak ele alınmalıdır. Zira yapıyı oluşturan ögeler (=A ve B), anlamsal içeriğe daha çok [hem A hem B] ve [A, B ve daha fazlası/ve benzeri] şeklinde etki etmektedir. Bu çalışmada, sözlüksel anlam taşıyan ikilemeler yoluyla oluşan ilgili birleşik yapıları eşmerkezli birleşik terimi etrafında değerlendirilecek ve Eski Türkçede yer alan, ad sınıfından çıktılar oluşturarak ikilemeler ile tam birleşikler arasında bir ara kategori oluşturan örnekler incelenecektir.

1-7 Haziran 2018 tarihleri arasında Moğolistan'ın başkenti Ulan Bator'da düzenlenen "Köktürk Yazısının Okunuşunun 125. Yılında Orhun’dan Anadolu’ya Uluslararası Türkoloji Sempozyumu"nda sunmuş olduğum bildirimin tam metin PDF dosyasına ulaşmak için buraya tıklayınız.