Dünyanın En Eski Dili Hangisidir?
Dillerle ilgili sıradan bir sohbet esnasında yöneltilecek muhtemel sorulardan biri de, hiç şüphesiz, dünyanın en eski dilinin hangisi olduğuyla ilgili olacaktır. Dillerin eskiliği ve çeşitliliği gerçekten de merak uyandırıcı ve ilgili çekici bir konu. Ancak başlıktaki gibi basit bir soruyu cevaplamak, sanıldığının aksine o kadar kolay değil. Bu soruyu "doğru" bir şekilde cevaplamak için öncelikle sorunun doğru, diğer bir ifadeyle daha ayrıntılı bir şekilde sorulması gerekli: "Günümüzde hâlâ konuşulan en eski dil hangisidir?", "En eski yazılı kaynaklar hangi dile aittir." veya "Belgelenen en eski dil hangisidir?" gibi. Konuşma ve yazma, dilin birbirinden farklı iki görünümünü oluşturduğu için, bu hususta yöneltilen sorularda da hangi görünümün odağa alındığına dikkat edilmelidir.
Yazı söz konusu olduğunda, en eski dilin hangisi olduğuyla ilgili soruları cevaplamak daha kolay. Zira yazı demek, somut materyal demektir. Dolayısıyla yorum ve değerlendirmeler "elle tutulur, gözle görülür" bir malzeme üzerinden yapılabilir. Ancak konuşma söz konusu olduğu anda, farazîlik boyutu devreye giriyor, çünkü yeryüzünde konuşulan en eski dili belirlemek, en azından günümüzün teknolojisiyle veya elimize ulaşan belgelerle, mümkün değil gibi görünüyor. En eski yazılı dillerin, diğer bir ifadeyle belgeleri günümüze ulaşan dillerin (her ne kadar bugün 'ölü dil' statüsünde olsalar da) MÖ 3200'lere tarihlendirilen Sümerce ve Eski Mısır dili olduğu bilinen bir gerçek. Dolayısıyla yazılı biçim ve belgelenme açısından en eski dillerin Sümerce ve Eski Mısır dili olduğunu savunmak mümkün. Benzer olarak, "Bugün hâlâ konuşulan en eski diller hangileridir?" şeklinde sorulacak olursa, doğal olarak "Sümerce veya Eski Mısır dili" cevabı devre dışı kalıyor ve devreye Çince, Grekçe, Tamilce gibi diller giriyor. Peki günümüzde yazısı olmayan, yani herhangi bir yazı sistemi (daha dar olarak alfabe) ile gösterilmeyen, pek bilinmeyen bir kabile dili dünyanın en eski dili ise? Bunu bilmenin imkânı yok gibi görünüyor.
Bugün "en eski dil" olarak bilinen Sümercenin konuşulup yazıldığı dönemde sadece Sümerce mi vardı? Elbette hayır! Muhakkak dünyanın çok farklı bölgelerinde çeşitli diller konuşuluyor ve belki de yazılıyordu (tabii bu 'yazılma'lar günümüze ulaşmış değil). Ancak biz bunlardan sadece Sümerceyi biliyoruz, çünkü o dönemden günümüze ulaşan kayıtlar sadece Sümerceyle (ve kısmen de Eski Mısırcayla) ilgili. Bugün, belki yeni bir keşifle, Sümerceden daha "eski" bir dil ortaya çıkarılabilir ve böylece Sümerce, en eski yazılı belgelere sahip dil olma niteliğini kaybedebilir. Zira, farklı ama bir yönüyle benzer durum zamanında Türkçe için de yaşanmıştı. Orhon Yazıtları bulunana dek Türkçe yazılmış en eski eser Kutadgu Bilig idi. Ancak Orhon Yazıtlarının keşfiyle ve bu yazıyların Türkçe olduğu anlaşıldıktan sonra, "Türkçenin tarihi" bir anda yüzlerce yıl geriye gitmiş oldu. Ancak bu durum şu an için geçerli. Her an Orhon Yazıtlarından daha eski, hacimli Türkçe metin ve belgelere ulaşılabilir.
BU. BELIRSIZLI KTIR. INSAN. OĞLU DEMEKI İLK DİL. KİME. AYIT OLDUĞUNU. BILINMIYOR. ILK. YAZIYI. KIME. AYIT. OLDUĞUNDA. BILINMIYOR PEKİ. İNGILIZLER. NEDEN. KENDİ. DILINI. INSANLARA. ZORBAYLA. DAYATTIĞI. MESELE. NEDİR.
En zordan en kolaya doğru sıralarsak afroasya dilleri en zor, hindoavro diller orta uralaltay ise en kolay diller. Yani yapı olarak çeşit bu şekilde azalıyor. Bulunan bu veriyi kullandığımızda en eski dillerin en zor olanlar olduğunu zamanda insanlarca kolaylaştırıldığını söyleyebiliriz. Öyle ki Türkçe'de büyük ünlü ve küçük ünlü uyumu dahi oluşmuş zamanla...
hacam merhaba. en eski dil kaç bin yıl öncedir sayın hocam. 70-90 bin yıl oldugunu diymustum. hocam şu bilgiyi vermek isterim naçizane: söz uçar yazı kalır'da övülen yazı; değil; söz'dür. hatta yazı eleştiriliyor; kalır olumsuz anlamda, uçar olumsuz anlamda kullanılmıştır.
İsa Bey, "dıgıl" kelimesinin etimolojiisi hakkında bilgi verebilir misiniz?
Fasulye türünü ifade eden sözcüğü kastettiniz sanırım. Sözcüğün tıkıl biçimi de var ancak kökeni belirsiz.
Cevabınız için teşekkür ederim. Bu kelimeye ait hicbirsey bilmiyorum olay şu; Çocuğum araba yada motorlu herhangi bir araç hareket edince "Dıgıl Dıgıl" diye heyecanlanıyordu uzun yıllar sonra yine bu isimde bir dükkan gördüm ve çok ilgimi çekti merak ettim.
Hocam Metin Çok Uzun , kısaca dünya üzerinde konuşulan en eski dil ve tarihçesini anlatırmısınız .
Bu kadar metin "çok uzun" olarak tanımlanamaz. Lütfen vakit ayırıp okuyunuz.
Bencede 🙂
Semavi dinler referans alinirsa ilk konusulan dil Adem a.s. ve cocuklarinin konustugu dil olsa gerektir. Bunda mutabik oldugumuzu varsayarsak. Arapca ve Ibranice de INSAN, avrupa dillerinde MAN farsca da MERD Türkce de ADAM dir. Adam yani Adem demek olduguna göre Adem a.s. cocuklari erkek ve kadini insan manasinda adam olarak adlandirmislardir. Türkce de devam eden bu ILK kelime insan manasinda devam ettigi gibi diger dillerde de ayni buna benzer kelimelerin yasadigina inaniyorum. Ilk lisan bütün dillere dagilmis, degisime ugramis ama kelimeleri bu günkü dillerde yasiyordur.
Çok güzel bir açıklama dilinize sağlık
Metini okudum cevabi bulamadım. Yorumu okudum cevabi buldum tskler bilgii insan
Öncelikle cümleten sa Konu dışından geliyorum hatamız varsa affola.. İlk insan Adem ve Hava dünyaya geldiğinde Allah hangi dili konuşmalarını emir ettiğini bilmek lazım. Düşüncem: "Dünyanın en eski dili hangisidir" sorusunun hiç önemi yoktur. İnsan dilsizken de kendisini ifade edebilir şekilde yaratılmıştır. Bunanla birlikte dünyada ilk kullanılan dili Allahdan başka kimse bilemez. Sözümü küçük bir espiri ile sonlandırıyorum ama bizim espirilerimizde gerçektir: (öz)Babam daha doğduğu tarihi bilmiyor, ondan dolayı sözde tarih, basın ve medya'nın uydurduğu sallamasyon bilgilere inanmak yerine, Allahın sonsuz büyüklüğüne inanalım, samimiyetimle söylüyorum bu düşünceyle çok daha fazla kazanç sağlarız. Saygılarımla bu arada babam 1956 doğumlu olduğunu söylüyor.… Devamı »
Ersan
OKU diye başlayan o Kitabı dinleyin ve okuyun, okuyun ki Arkeologların Bilim insanlarının neyi nasıl öğrendiklerini ve Babanızın doğum tarihini neden bilemediğini ,o tarihlerden yüzyıllar önce başka insanların neler keşfettiğini öğrenin. Herkez ,Allah bilir diyerek kenara çekilseydi ne Elektrik ne Teknoloji ne de bizlerin buraya yorum yazdığı Elektronik aletler olmazdı ve sizde doğum tarihinizi bilemezdiniz. Bir yıl'ı, 12 Ay'ı ,365 günü ,24 saati saniyeyi saliyeyi kimlerin sayesinde biliyorsun hiç düşündünüzmü? :))
merhaba naxoye hanim, konudan bagimsiz bir bilgi vermek istiyorum: o "oku" ifadesi, "kitap, dergi vb pku" anlaminda degildirm "git soylediklerimizi, soyle, ilet" anlamindadir. turku okumak gibi. bu aradasoz ucar yazikalir'da övülen yazi degil; söz'dür.
Ya ondan öncesi de varsa ?
[…] https://www.isa-sari.com/dunyanin-en-eski-dili-hangisidir/ […]
azerbaycanin simal-qerbinde yerleshen ilisu kendinin camaati anadolu diline cox oxshar bir dilde danishir.dahiler yetishdiren bu kentden 150-den cox alim cixmishdir.bu qeder elmli olmasina baxmayaraq tariximizi ashkara cixardan olmamishdir.cunki rus cari aleksandr ilisu sultanliqinin tarixini yasaq etmishdir.bu vaxta qeder yasaq quvvede qalmishdir.sumerler mesopotamiyaya koc ederken burdaki daq resmlerini,simvollari,efsaneleri ve toponimleri de ozleri ile aparmishlar.demek burasi hem de annunakilerin meskenidir.nuhun gemisi de konqu daqindadir.butun bunlar hec kime melum deyil.dilimizdeki bir cox sozlerin menasini bizden bashqa kimse bilmez.indi siz deyin.dunyanin en qedim dili hansidir7
Merhaba Hocam,
Soy ismimiz İravul hangi dil ve nereden geliyor?
Çok teşekkür ederim.
Merhaba Uğur Bey,
Moğolcada bir -gul/-vul eki mevcut ve bu genellikle bir meslekle ilişkili adlar yapar. Yine Moğolcada ire- fiilinin 'yaklaşmak, gelmek, varmak' anlamları vardır. İravul ise bir askeri terim olarak kullanılır ve 'öncü birlik, öncü asker' anlamındadır (tabii bu biraz değişmiş şekli). Karakol sözcüğü de benzer yapıyla ilişkilidir, kara- 'bakmak' + -gul/-vul 'bakan, gözleyen, gözcü' esas anlamıyla...
Hocam, Osman Nedim Tuna'nın Türk dilini Sümerce ile ilişkilendirip yaşayan en eski dil olarak Türkçeyi göstermesi hakkındaki görüşleriniz nelerdir?
Evet, hem ses hem de anlam açısından birbiriyle ilişkili görünen sözcükler var Türkçe ile Sümerce arasında. Ancak daha detaylı tetkikler gerekir. Bu konuda Sümerologlarla da ortaklaşa çalışmak ve sadece dil açısından değil başka açılardan da yaklaşmak lazım. Biliyorsunuz, dil, daha büyük bir mekanizmanın parçası. Diğer parçaları da göz önünde bulundurmak gerek. Yine de kurulan bağlantılar ilgi çekici ve heyecan verici...
Hocam Merhaba. Sizce Kaşgarlı'nın kayıp olan ilk kitabı Kitab-ı Cevahirü'n-Nahv fi Lugati't-Türk (كيتَبُ ثءڤَهِرُن نَهڤ في لُغَتِت ترك) nerede olabilir? Bu konu hakkında da bir yazı bekliyoruz. Sevgi ve saygılarımızla.
Merhaba İnci Hanım. Kaşgarlı Mahmut'un Divan'da geçen ilgili ifadesi, bu kitabın "yazılacağı" veya "yazılmış olduğu" şeklinde, yani iki farklı biçimde yorumlanıyor. İlki doğruysa, yazmamış da olabilir. İkincisi doğruysa, yani kesin yazmışsa, ya bir yerde ortaya çıkarılmayı bekliyordur ya da savaş vb. sebeplerden dolayı yok olmuş/bir kenarda çürümüştür. Tabii böyle bir eserin ortaya çıkması, Türk dili tarihi açısından çok önemli sonuçlar doğuracaktır.