Cep telefonu veya tablet gibi cihazlarda kullanılan bataryalar, gelişen teknolojiye rağmen zaman içerisinde yıpranır ve ilk günkü performansını, kararlılığını göstermez hâle gelir. İngilizcede "life cycle" tabir edilen, bir bataryanın "doldur-boşalt ömrü" olarak niteklendirilebilecek etkin çalışma süresi, çeşitli faktörlere göre değişir. Bu faktörlerin en başında ise bataryanın hangi sıcaklıklarda kullanıldığı ve şarj edildiğiyle ilgilidr. Öyle ki, çok sıcak ortamlarda kullanılan/şarj edilen bataryaların normal kabul edilebilecek sıcaklık değerlerinde kullanılan/şarj edilen bataryalara göre daha çabuk yıprandığı, bir diğer ifadeyle ömürlerinin azaldığı bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır. Son zamanlarda yaygınlaşan bir kavram durumundaki "hızlı şarj" ise, özellikle 2014/15 ve sonrasında piyasaya sürülen çoğu cihaz için geçerli hâle geldi.

Samsung Galaxy Note 4, Note 5, S6, S7; HTC One M8, Nexus 6 ve daha pek çok güncel akıllı telefon, artık üzerinde "adaptive fast charging" yazılı şarj aletleriyle satışa sunulmaya başlandı. Bu şarj aletleri, birim zamanda verebilecekleri gücü artırmayı sağlayan bileşenlerle donatılmış durumda. Böylece kendilerine uygun olarak üretilen, daha doğrusu hızlı şarj edilmeyi destekleyen cihazlarla birlikte kullanıklarında tam verim sağlayabiliyorlar. Dolayısıyla ilgili cihazlar, yani hızlı şarjı destekleyen cep telefonu ve tabletler de yine birim zamanda daha fazla gücü alma kapasitesine sahip oluyor. Örneğin çoğu telefon gibi saatte 1 Amper (bin miliamper) elektrik gücü çekebilen Galaxy S4 gibi bir cihazın aksine Galaxy S6, saatte 2 Amper (iki bin miliamper) civarı güç çekebilmektedir. Dolayısıyla 3 bin miliamperlik bir batarya, standart şarj hızıyla üç saatte dolarken, 2 Amperlik şarj cihazı ile yaklaşık bir buçuk saatte dolacaktır. Peki hızlı şarjı desteklemeyen bir cihaz hızlı şarj aleti ile kullanıldığında ne olur? Veya farklı bir açıdan, hızlı şarjı destekleyen bir cihazı normal şarj aletiyle kullanıldığında sonuç nasıl olacaktır? Cevap çok basit aslında: Hızlı şarjı desteklemeyen bir cihaz saatte en fazla, söz gelimi, 1 Amperlik güç çekebileceğinden, şarj cihazı 2 değil 3 Amper dahi verse 1 Ampere göre dolacak, dolayısıyla hızlı şarj olamayacaktır. Öte yandan, hızlı şarjı destekleyen bir cihaz standart şarj aletiyle birlikte kullanıldığında ise, şarj aleti saatte en fazla 1 Amper güç sağlayacağından, cihaz da saatte en fazla 1 Amper çekebilecektir. Dolayısıyla hızlı şarj için sadece hızlı şarj aleti yetmez. İlgili cihazın da hızlı şarjı desteklemesi gerekir.

Bir hızlı şarj aleti

Peki hızlı şarj işlemi batarya performansını ve ömrünü nasıl etkiler? Hızlı şarj zararlı mı? Esasında genel kanı, hızlı şarjın bataryaya herhangi bir olumsuz etkisinin olmayacağı yönünde. Ancak yapılan testler böyle söylemiyor. Zira 2003 yılında faaliyetlerine başlayan Battery University tarafından yapılan testler, hızlı şarj aletleri kullanılarak şarj edilen bataryaların daha kısa ömre sahip olacaklarına işaret ediyor. Bu testlerin sonuçlarına göre oda sıcaklığında (23 derecede) 1, 2 ve 3 gibi akım seviyelerinde şarj edilen bataryaların performansları zamanla azalıyor ve kapasitelerinde düşüş yaşanıyor. Dolayısıyla çok zorunlu olmadıkça bataryaların şarj edilmesinde hızlı şarj aletleri kullanılmamalı. Zira bazı üreticiler ürettikleri cihazların bataryalarının sadece %40, %50 veya %60 gibi doluluk oranlarına kadar hızlı şarj işlemini devam ettirip bu oranlardan sonra standart şarja geçmelerini sağlamaktadır. Bu da, aslında hızlı şarj işleminin pek de sağlıklı olmadığını akıllara getirmektedir.

Gece boyunca telefonu şarjda bırakmak gibi bir şehir efsanesi artık günümüz telefonları için geçerli değil. Dolayısıyla hızlı şarj yerine, yatmadan önce standart şarj cihazıyla telefonunuzu şarj etmek ve sabah kalktığınızda şarj aletini prizden çekmek mantıklı olacaktır. Unutmadan şunu da hatırlatmakta fayda var: Modern cep telefonları ve ilgili cihazlar, bataryanın dolum işlemi tamamlandığında şarj aleti bağlı olsa dahi gelen gücü keser. Dolayısıyla şarj aleti cihaza günlerce takılı olsa dahi herhangi bir olumsuzluğa sebep olmaz. Bu noktada "güç bankası" olarak da bilinen harici güç kaynakları, hızlı şarj yerine her an ve her yerde şarj çözümü sunabilir. Dolayısıyla acele bir işiniz olduğunda cihazınızı hızlıca şarj etmek yerine dışarıda güç bankalarıyla da şarj etmeyi tercih edebilirsiniz.