Çin'in Shen Zhen bölgesinde 2006 yılında faaliyetlerine başlayan DJI firmasının en popüler ürünü durumundaki Phantom havadan görüntüleme cihazları, dünya genelinde milyonlarca kişi tarafından çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır. Havadan manzara çekimi, spor müsabakaları gibi etkinliklerin görüntülenmesi, güvenlik amaçlı çekimler yapılması, hatta havadan düğün çekimi ya da reklam/tanıtım faaliyetleri gibi birbirinden çok farklı amaçlarla kullanılan bu cihazların pek bilinmeyen bir modeli de, harici kameralı FC40'tır. Bu yazımda, Phantom FC40 modelini incelemeye ve cihazla ilgili her türlü detayı aktarmaya çalışacağım.

2013 yılında piyasaya sürülen Phantom FC40 aslında harici bir kamera taşıyan standart bir Phantom 1, fakat standart Phantom'lara göre, kamerası dışında birkaç artısı daha var. Kendi içerisinde donanımsal olarak çeşitli versiyonlara ayrılan Phantom 1'lerin en son sürümü 1.1.1'dir ve FC40'ın esas sürümü de budur. Bu sürümde, normal Phantom 1'lerde bulunmayan kendi kendini sıkan pervaneler, çift alıcı anten ve Naza kontrolcüsünün son sürümü gibi donanımsal iyileştirmeler ve güncellemeler bulunmaktadır. Bunların yanı sıra, bu sürümde, standart Phantom 1'lerde batarya yuvasının içinde bulunan USB yuvası cihazın dışına taşınmış durumda. Ayrıca kumanda frenaksı da 5.8 Ghz olarak ayarlanmış. Tüm bu yenilik ve iyileştirmeler, yanlış kanının aksine, Phantom FC40'ın kamera taşıyan standart Phantom 1 olmadığını göstermektedir. FC40, yazılımsal olarak da çeşitli iyileştirmerle birlikte gelmektedir ve yayımlanmış en güncel firmware bu cihaza yüklenmiş durumdadır. Tüm bunlardan hareketle, Phantom FC40'ın Phantom 1 ile 2 arasında bir yere sahip olduğunu belirtebilirim.

DJI Phantom FC40 Kutu İçeriği

Phantom FC40'ın standart Phantom 1'den ayrılan özelliklerini aktardıktan sonra, kutu içeriğine geçebiliriz. Phantom FC40 dopdolu ve eksiksiz bir içerikli sunulmakta. Bu, kutunun ağırlığından  dahi belli oluyor. Son derece şık ve özenle tasarlanmış bir kutu içerisindeki standart donanım ve bileşenlerin tam listesi ise şöyledir:

• 1 x Phantom 1.1.1 sürümlü cihaz
• 1 x FC40 kamera
• 1 x FC40 kamera kullanma kılavuzları
• 6 x FC40 kamera şok emicileri
• 1 x FC40 kamera montaj kiti
• 1 x 2200 mAh batarya
• 1 x 5.8 Ghz uzaktan kumanda
• 1 x şarj cihazı ve gerekli kablo seti
• 1 x USB kablosu
• 1 x telefon tutacağı
• 2 x iniş ayağı
• 2 x sticker seti
• 2 x vida seti
• 1 x ufak İngiliz anahtarı
• 1 x priz çevirici
• 4 x saat yönünde pervane
• 4 x saat yönünün tersinde pervane

Görüleceği üzere oldukça zengin bir kutu içeriğine sahip olan Phantom FC40'ın içerisinden maalesef kapsamlı bir kullanma kılavuzu çıkmıyor (çıkan kullanma kılavuzu sadece kameraya ait). Buna rağmen, bunun eksikliğini hissetmiyorsunuz, zira gerek DJI'ın kendi sitesinde gerek video paylaşım sitelerinde ihtiyaç duyacağınız her şey rahatlıkla bulunabiliyor. Açıkçası sabit bir kullanma kılavuzunun olmayışı bir avantaj olarak da düşünülebilir. Öyle ki, yapılan yazılım güncelleştirmeleri vs. ile eski kullanma kılavuzunun bir geçerliliği kalmayabiliyor. En güncel kılavuza DJI'ın kendi sitesi üzerindeki destek bağlantısından ulaşabilirsiniz. Ayrıca Naza asistan yazılımına veya yazılım güncellemesi gibi unsurlara da yine aynı sayfa üzerinden ulaşabilirsiniz.

DJI Phantom FC40'ın Montajı

DJI Phantom FC40, RTF (=Ready to Fly), yani "uçuşa hazır" bir halde geliyor olsa da, iniş ayakları ve kameranın monte edilmesi gerekli. İlk başta oldukça zor ve kafa karıştırıcı görülebilir. Açıkçası bu konuda "içgüdü"lerine güvenenler tornavidasını eline alıp hiçbir kılavuza veya eğitim videosuna bakmadan montaj işine girişebilirler, fakat ben yine de montaj için kullanma kılavuzuna, hatta daha da iyisi, montajın nasıl yapılacağını gösteren videolara bakılması taraftarıyım. DJI'ın sitesinde bulunan ve yukarıda bahsettiğim kullanma kılavuzunda bu montajın nasıl yapılacağı anlatılıyorsa da, Youtube'da veya Google'da yapılacak ufak bir aramayla oldukça iyi hazırlanmış montaj videolarına erişebilir ve bunlardan faydalanabilirsiniz. Açıkçası ben de bir montaj videosu çekmek isterdim, fakat ilk montajı yapıp işi öğrendikten sonra tekrar parçaları söküp birleştirmeyi istemedim doğrusu. Bu konuda bir video bulamayanlara talepleri halinde birkaç video tavsiye edebilirim.

Montajını tamamladığım Phantom FC40

Montaj için ilk başta iniş ayaklarının ana gövdeye vidalanması, iniş ayaklarının birinde bulunan pusulanın ana gövdeden gelen sokete takılması ve alıcı antenlerin paket içerisinden çıkan beyaz bantlarla ayaklara sabitlenmesi gerekli. Bu ilk ve zorunlu adımın ardından ya doğrudan pervaneleri takabilir ya da kamerayı sabitleyebilirsiniz. Bu noktada tercih sizin. Ben önce kamerayı sabitlemeyi tercih ettim, çünkü hem kamerayı sabitlerken hem de bir önceki adım olan iniş takımlarını takarken Phantom'un baş aşağı durumda olması gerekmekte. Pervanelerin takılı olması durumunda işiniz zorlaşabilir. Oysa pervaneler takılı değilken motor bacakları üzerinde Phantom sağlam bir şekilde duracaktır. Montaj işlemine dönecek olursak, kameranın cihaza sabitlenmesinin biraz uğraştırıcı ve hatalara açık olduğunu belirtmeliyim. Özellikle şok emici plastiklerin bir ucunun kamera kutusuna bir ucunun da sabitleme aparatına takılması can sıkıcı olabilir. Bu noktada bir tornavida imdadınıza yetişecektir. Yeri gelmişken hatırlatmakta fayda var: Kamera, batarya yuvasıyla aynı hizaya bakmalı. Buna dikkat etmezseniz kamera cihazın önünü değil arkasını görecektir. Kameranın montajının ardından en kolay ve -bana göre- en eğlenceli kısım geliyor: pervanelerin takılması. FC40 yeni nesil pervanelerle geldiği için, bu bir bakıma çocuk oyuncağı. Dikkat etmeniz gereken tek nokta pervanelerin saat yönleri. İki adet saat yönünde, iki adet de saat yönünün tersinde hareket eden pervane bulunmakta ve bunlar tepelerindeki gri/siyah renklerle ayırt edilebiliyor. Siyah başlıklı pervaneleri ucunda siyah nokta olan motorlara, gri başlıklı pervaneleri ise ucu gri olan motorlara yerleştirip pervane üzerinde gösterilen kilitleme ikonu yönünde çevirmeniz gerekmekte. Çevirme işlemi tamamlandığında ya paket içerisinden çıkan ufak İngiliz anahtarıyla ya da elinizle pervaneleri hafifçe sıkmanız lazım. Bu basamağı da  tamamladıktan sonra Phantom'unuz uçuşa hazır hale gelecektir.

DJI Phantom FC40 ile İlk Uçuş

Phantom FC40 en güncel yazılım ile geldiği için herhangi bir yazılım güncellemesi yapmanıza gerek yok, fakat ilk uçuştan önce cihazla birlikte gelen bataryayı tam şarj etmenizi tavsiye ederim. Bu, uzun vadede bataryanın sağlığını olumlu yönde etkileyecektir. Bu hususta bir de tavsiyem olacak. Phantom'u her zaman tam dolu batarya ile uçurun ve uçuşlara mümkün olduğunca yarım ya da az dolulukta batarya ile başlamayın. Phantom FC40 ile birlikte gelen şarj cihazının kullanımı ve bataryanın şarj edilmesi de ilk başta biraz kafa karıştırıcı görünebilir. Bataryayı şarj etmek için şarj cihazına iki kablonun bağlanması gerekecek. Bunlardan ilki, kolayca tahmin edilebileceği üzere, şarj cihazından elektrik prizine giden güç kablosu. Bu kablonun ilgili ucunu şarj cihazına bağladıktan sonra, gözünüze bir ucu siyah bir ucu kırmızı olan ve sarı bir sokete sahip kablo ilişecek. Bu kablo oldukça önemli. Kırmızı ve siyah uçları birbirine temas ettirmeden kırmızı ucu şarj cihazı üzerindeki kırmızı yuvaya, syah ucu da siyah yuvaya yerleştirin. Böylece şarj cihazının temel kurulumunu yapmış olacaksınız. Geriye, Phantom bataryasının şarj cihazına bağlanması kalıyor. Bunun için önce bataryanın ufak beyaz soketinin şarj cihazının sağ tarafındaki 3S yuvasına takılması gerekiyor. Burada dikkat etmeniz gereken nokta, üst ve alt çentikli kısımların birbirine denk gelmesi. Bataryanın bu beyaz soketi sadece bir şekilde yuvaya giriyor ve bunu deneme-yanılma yöntemiyle kolayca bulabilirsiniz. Sonraki aşama, XT-60 olarak da tabir edilen soketin şarj cihazından uzanan kablodaki soketle birleştirilmesi. Burada da yine bir ihtimal var. Çentikleri denkleştirdikten sonra soketleri birbirine sıkıca birleştirin.

Kurulumu tamamlanmış şarj cihazı

Bu işlemi de yaptıktan sonra şarj cihazının düğmeleri ayarlamak gerekecek. Phantom'un şarj cihazı 1S ile 4S arasındaki bataryaları şarj edebilmekte, fakat bizim kullanacağımız batarya 3S olacağı için sadece 3S ile ilgileneceğiz (hatırlayınız, cihazın sağ tarafında da 3S yuvasını kullandık). LiPo ve LiFe tipi bataryaları şarj edebilen bu cihazda bizim dikkat etmemiz gereken nokta, soldaki düğmenin daima LiPo tarafında bulunması. Aksi halde bataryanız ve şarj cihazının ciddi zarar görebilir. Sağ taraftaki 3 aşamalı düğme ise saatteki akım miktarını ifade etmekte. Bunlardan dilediğinizi seçebilirsiniz. 1A, saatte bir Amper güç aktarımı yaparken 2A saatte 2, 3A ise saatte 3 Amper güç aktarmaktadır. Dolayısıyla 1A'da bataryanın şarj olma süresi uzayacak, 3A'da ise kısalacaktır. Benim tavsiyem 2A'yı kullanmanızdır, zira 3A seçeneğinin uzun vadede batarya ömrünü kısaltacağı söylenmekte. 1A ile batarya şarjı ise çok uzun zaman almakta, fakat yine de vaktiniz bolsa 1A'yı tavsiye edebilirsiniz. 2A seçeneğinde boş bir Phantom bataryasının tam dolu hale gelmesi ve hücrelerin dengelenmesi bir buçuk ile iki saat arası sürmektedir. 3A'da ise bu süre yaklaşık bir saat civarında. Bunlardan sonra yapılması gereken tek işlem, şarj cihazının güç kablosunun prize takılması. Boş veya yüzde elli civarlarında dolu olan bir Phantom bataryası ile şarj cihazı prize takıldıktan kısa bir süre sonra 3S'ye kadar olan ledler ve alt-orta kısımdaki Charge Status ledi sabit bir şekilde kırmızı yanacaktır. Bataryanın doluluk oranının %80 civarına çıkması durumunda yeşil ve kırmızı dönüşümlü olarak yanıp sönmeye başlayacak ve bir süre sonra üst kısımdaki hücre ışıkları da değiştirimli olarak yanıp sönecektir. Bataryanın şarj ve hücre dengeleme işlemleri tamamlanınca alt kısımdaki ışık sabit yeşil yanacaktır.

DJI Phantom ile birlikte gelen batarya, kamera cihaza monte edilmiş haldeyken 11-12 dakikalık bir uçuş süresi sağlıyor. Tabii bu süre sizin cihazı ne kadar agresif kullandığınızla doğrudan ilgili. Daha hızlı ve agresif kullanımlarda ya da cihaza gimbal gibi ekstra bileşenler (bunların her biri ekstra ağırlık demek) bağladığınızda uçuş süresi doğal olarak azalacaktır. Bu noktada, cihaz üzerindeki ledleri dikkatlice izlemenizi tavsiye ederim. Ledler kırmızı olarak yanıp sönmesi, batarya voltajının düştüğünü göstermektedir. Bu durumda, cihazınızı güvenli bir noktaya indirebilirsiniz; fakat böyle yapmasanız dahi Phantom, bataryasının tükendiğini hissettiği anda alçalmaya başlayacak ve kritik eşiğe ulaştığında inişe geçecektir. Bu noktadan sonra motorlar bir süre daha çalışacak, fakat isteseniz de cihazı havalandıramayacaksınız.

DJI Phantom FC40 GPS, Pusula ve Kamera Ayarı

Phantom serilerinin en temel ve en bilinen yönü, GPS bağlantısıyla konum koruma ve RTH (=Return to Home) "eve dönüş" özelliklerine sahip olmasıdır. Phantom, 7 ve daha fazla GPS uydusuna bağlandığı anda kalkış noktasını kaydetmekte ve uçuş sırasında oluşabilecek herhangi bir sorunda kalktığı noktaya otomatik olarak dönmektedir. Ayrıca, GPS modundayken, kumandadan hareket verilmese dahi konumunu stabil bir şekilde korumaktadır (yaklaşık +/- 1 veya 2 metre hareket payı ile). Phantom'un üzerindeki pusulanın da hem ilk uçuşta hem de ayarlandığı konumdan uzak mesafelere taşınmasının ardından kalibre edilmesi gerekmekte. Bunun nasıl yapılacağıyla ilgili çok fazla kaynak ve video mevcut. Ben de, Phantom FC40'ın ilk uçuşuna ve temel ayarlarına dair sesli anlatıma sahip bir video çektim. Aşağıda paylaştığım bu videoda, ayarların nasıl yapılacağıyla ilgili bilgileri bulabilirsiniz. Bu bakımdan, terkrara düşmemek için videoda anlattıklarımı buraya yazmayacağım.

Phantom FC40, son derece stabil bir uçuş sergiliyor. Phantom'da, artık "oyuncak" olarak tabir ettiğim Syma X5C, Hubsan X4 vb. giriş seviyesi quadcopterlerde görülen sağa sola ya da ileri geri savrulmalar, kumanda kontrollerinin bırakılması durumunda görülen stabilite bozulmalarından eser yok. Açıkçası Phantom'u kullanmak giriş seviyesi quadcopterlerle kıyaslandığında çok daha kolay, zira GPS veya yükseklik koruma özelliği sizin yerinize her şeyi hallediyor ve cihazın kendi ekseni etrafından istem dışı dönmesi gibi bir sorun da yok. Üstelik cihaz, şiddetli rüzgarlarda dahi GPS desteğiyle esas konumuna otomatik olarak dönebiliyor.

Phantom FC40'ın kumanda menzili yaklaşık 800 metre. Cep telefonuna veya tablete görüntü aktarım mesafesi ise yaklaşık 100 metre. Bu mesafenin üstüne çıkıldığında ekrandaki görüntü donuyor, fakat video kaydı devam ediyor. FC40 kamerasının cihazdan bağımsız olmasının getirdiği bir avantaj bu. Bu avantaj, kameranın başka amaçlarla da kullanılmasını mümkün kılıyor. Öyle ki, kamerayı araba, helikopter gibi diğer radyo kontrollü modellere de sabitleyip aynı şekilde canlı görüntü aktarımı özelliğiyle kullanabilirsiniz. Hatta kamerayı bebeğinizin odasına sabitleyip evinizin içerisinden ya da komşunuzdan bebeğinizi/çocuğunuzu kontrol edebilirsiniz. Yeri gelmişken, kameranın çalışma prensiplerine de kısaca değineyim: Kameranın sol tarafındaki düğmeye birkaç saniye basılı tutarak kamerayı açabiliyorsunuz, fakat kutu içerisinden çıktığı anda kameranın bataryası şarj edilmiş olmayacaktır. Kamerayı, USB kablosu ile bilgisayara bağlayıp şarj etmek mümkün gibi görünse de, öyle değil. Kameranın şarjı, USB kablosunun bir cep telefonu şarj cihazı ile birleştirilmesiyle sağlanıyor. Şarj halinde olan kameranın üzerindeki ışık kırmızı olacaktır. Şarj tamamlandığında ise bu kırmızı ışık sönecektir. Kamera açıldığında yeşil ışıkların hızlıca sönmesi, kameranın Wi-Fi aracılığıyla bulunabilir olduğunu ifade etmektedir. Kamera için gereki uygulamayı ise Google Play'den veya Apple AppStore'dan "FC40" şeklinde bir aramayla bulabilirsiniz.

FC40 kamerası

FC40 kamerası 720P çözünürlüğünde HD video kaydı yapabilmektedir. Görüntü kalitesi ise bilhassa güneşli ve açık havada tatmin edici seviyede. 64 GB'a kadar MicroSD kart destekleyen ve kart içierisindeki fotoğraf ve video dosyalarının telefondan ya da tabletten izlenmesine izin veren kameranın tüm kontrolleri yine telefondan/tabletten sağlanıyor. Kamera maalesef ses kaydı yapamıyor (açıkçası ses kaydı yapsa dahi pervanelerin hırıltılı sesinden başka bir ses kaydetmeyecek olması, bu noktada olumsuz bir özellik sayılmaz). Kamera üzerindeki MicroSD kartta bulunan fotoğraf ve videolar cep telefonuna kopyalanabilir. Kartı bir kart okuyucu yardımıyla bilgisayara bağlayıp içeriği aktarmak da mümkün. Kamerayla ilgili en temel noktalar bunlar. İlgili diğer hususlar kullanma kılavuzunda bulunabilir.

Phantom FC40 ile yaptığım örnek bir video kaydını aşağıdan izleyebilirsiniz. Video açıklamasında da belirttiğim üzere, anlık olarak yaptığım bir uçuş bu. Açıkçası çok fazla özenerek çekim yapmadım ve cihazı çok yükseğe çıkarmadım. Yine de bu video, kameranın çekim kalitesi ve cihazın stabilitesi hakkında fikir verecektir.

Phantom FC40 ile İlgili İleri Seviye İşlemler Tavsiyeler

Phantom FC40'ın sunduğu tüm imkanlar elbette bunlarla sınırlı değil. Son derece profesyonel bir cihaz olan Phantom FC40'ı Naza-M Assistant Software adlı yazılım paketiyle bilgisayara bağlayabilir ve gelişmiş ayarlar yapabilir, bazı özelliklerini açıp kapatabilirsiniz. Bu gelişmiş ayarlardan ve özelliklerden en önemli ikisi de, kumandanın sağ üst kısmında yer alan çubuklara yapılan IOC (Intelligent Orientation Control), yani "Akıllı Oryantasyon Kontrolleri" atamasıdır. Home Lock ve Course Lock gibi kontrollerin aktif hale getirilmesiyle "headless mode" olarak da tabir edilen ve cihazın yönü nereye bakarsa baksın kumandadan yapılan hareketlerin sadece tek bir yönü göstermesi gibi özellikler aktif hale getirilebilir. Ayrıca cihazın ve kumandanın değerleri, bunun yanı sıra pile ya da gimbal gibi harici aletlere dair çeşitli ileri seviye parametler de yazılım sayesinde değiştirilebilir. Yapılan tüm değişiklikler daha sonrası için bir dosyaya kaydedilip tekrar bu dosyadan çağrılabilmekte. Firmware güncellemeleri de yine bu yazılım aracılığıyla kolaylıkla yapılabilmekte.

DJI Naza yazılımı

Phantom FC40'ı ya da Phantom 2 Vision / Viison+ (Plus) gibi modelleri kullanacaklara ilk tavsiyem, cihaz montajının son derece dikkatli yapılması yönünde olacaktır. Eksik bir vida ya da iyi sıkılmamış bir pervane cihazın önemli orada zarar görmesine, hatta bir daha çalışmamasına/kaybolmasına sebep olabilir. Pusulua ayarının iyi yapılmaması, yeterli sayıda GPS uydusuna bağlanılmadan yapılan uçuşlar ya da oryantasyon kaybı gibi durumlar da cihazın kaybolmasına, düşmesine ya da sorunlu çalışmasına sebebiyet verebilir. Bu bakımdan, kapalı ve yağmur olasılığı olan havalarda, GPS modunda çalışırken cihaz üzerindeki led'in yeşil yanmaması durumunda mümkün olduğunca uçuş yapmamaya ya da dikkatli yapmaya çalışın. FPV (canlı görüntü aktarımı) sistemine güvenerek cihazı çıplak gözle görme mesafesinden uzağa uçurmanızı da tavsiye etmem. Dolayısıyla, Phantom'u uçururken daima gözünüzle görebileceğiniz bir konumda bulundurmaya dikkat edin. Herhangi bir sorunla karşılaşmanız ya da cihazla teması kaybetmeniz durumunda cihazın kumandasını kapatıp eve dönüş özelliğini aktif hale getirebilirsiniz. Tabii bunu yapabilmeniz için, yukarıdaki videoda da bahsettiğim "home point"in kaydedilmesi ve cihazın GPS modunda çalışıyor olması gerekli. Bunun yanı sıra, uçuş sırasında bir gözünüzün de cihaz üzerindeki ledlerde olmasına dikkat edin. Bu ledler cihazla ilgili güncel durumu (GPS uydularının sayısını, batarya durumunu vs.) size anlık olarak bildirecektir.